Του Σωκράτη Τσαχιρίδη, Δικηγόρου, ΜΔ Πάντειου Πανεπιστημίου
Αν μία εταιρία υπαχθεί, κατ’ άρθρο 7 του ΠτΚ, σε κατάσταση πτώχευσης, οριστεί ημέρα παύσης πληρωμών καθώς και ημέρα σύγκλησης των πιστωτών της, πλην όμως κάποιος εξ αυτών δεν λάβει γνώση αυτού, με αποτέλεσμα να μην αναγγείλλει εμπρόθεσμα την απαίτηση που έχει κατά της πτωχευμένης εταιρίας, τότε δεν χάνει το δικαίωμά του, αλλά μπορεί να ασκήσει την ανακοπή του άρθρου 92 του ΠτΚ και να αναγγείλλει εκπροθέσμως την απαίτησή του, ώστε να διασφαλίσει τα νόμιμα δικαιώματά του.
Πιο συγκεκριμένα, σύμφωνα με την παραπάνω διάταξη, «Πιστωτές που δεν ανήγγειλαν την απαίτησή τους μέσα στη νόμιμη προθεσμία, ώστε να μετάσχουν στην επαλήθευση, μπορούν με ανακοπή και δικά τους έξοδα να ζητήσουν την επαλήθευσή της από το πτωχευτικό δικασήριο, που δικάζει κατά τη διαδικασία του άρθρου 54». Επομένως, αν ένας πιστωτής της πτωχευμένης εταιρίας δεν έχει αναγγείλλει την απαίτησή του για οποιονδήποτε λόγο, δηλαδή ανεξάρτητα αν αυτό οφείλεται σε προσωπική του αμέλεια ή γραφειοκρατικά κωλύματα, τότε, για να μην απωλέσει την εν λόγω απαίτηση που διατηρεί κατά της πτωχευμένης εταιρίας, πρέπει να υποβάλλει δικόγραφο ανακοπής του άρθου 92 ΠτΚ ενώπιον του Πολυμελούς Πρωτοδικείου του τόπου κήρυξης της πτώχευσης, το οποίο δικάζει κατά την διαδικασία της εκουσίας δικαιοδοσίας (άρθρο 92 σε συνδυασμό με άρθρο 53, 54 και 4 του ΠτΚ, ως και του άρθρου 741 επ. ΚΠολΔ). Δέον να επισημανθεί ότι η εν λόγω ανακοπή στρέφεται κατά του συνδίκου της πτώχευσης, καθώς νομιμοποιείται παθητικά αποκλειστικά αυτός, πράγμα που συνάγεται ρητά από το συνδυασμό των διατάξεων των άρθρων 92 παρ. 2 και 17 παρ. 4 ΠτΚ, στη δε σχετική δίκη καλείται και η επιτροπή των πιστωτών.
Από την επισκόπηση του άρθρου 91 ΠτΚ, που αναφέρεται στον τύπο και το περιεχόμενο της (εμπρόθεσμης) αναγγελίας, συνάγεται αναλογικά ότι το δικόγραφο της ανακοπής του άρθρου 92 ΠτΚ, για να είναι επαρκώς ορισμένο (άρθρο 118, 119, 216 ΚΠολΔ) πρέπει να περιλαμβάνει ρητή αναφορά στο είδος και στην αιτία της απαίτησης του πιστωτή, το χρόνο γέννησής της, το ύψος καθώς και αν είναι εξασφαλισμένη με εμπράγματη ασφάλεια (πχ. υποθήκη, προσημείωση υποθήκης) ή προνομιακό χαρακτήρα (πχ. μισθοί από εξαρτημένη εργασία, αποζημίωση απόλυσης- άρθρο 154 περ. δ’ ΠτΚ).
Δέον να τονιστεί ότι από το συνδυασμό των διατάξεων των άρθρων 92 και 54 παρ. 2 ΠτΚ προκύπτει η ανακοπή του άρθρου 92 ΠτΚ, πρέπει να προσδιορίζεται προς εκδίκαση εντός είκοσι (20) ημερών από την ημέρα κατάθεσης και η απόφαση επί αυτής πρέπει να εκδίδεται σε ακόμα συντομότερο χρονικό διάστημα. Ο τελεολογικός σκοπός της εν λόγω διατάξεως, που προβλέπει εξαιρετικά σύντομες προθεσμίες και διαδικασίες, είναι να προστατευθούν τα δικαιώματα όλων των πιστωτών μίας πτωχευμένης εταιρίας, πλην όμως μάλλον πρόκεται για μία ουτοπία, τουλάχιστον όσον αφορά τα μεγάλα Πρωτοδικεία της χώρας. (ενδεικτικά σε πρόσφατως κατατεθείσα ανακοπή ενώπιον του Πολυμελούς Πρωτοδικείου Αθηνών, ορίστηκε ημερομηνία συζήτησης περί τα μέσα Οκτωβρίου του τρέχοντος έτους). Πάντως, στην εκδίκαση της εν λόγω ανακοπής πρέπει να κληθεί και η επιτροπή των πιστωτών (άρθρο 85 ΠτΚ).
Παραπέρα, για να κριθεί βάσιμη η εκπρόθεσμη αναγγελία που ασκεί ο πτωχευτικός πιστωτής μέσω της ανακοπής του άρθου 92 ΠτΚ, απαιτείται να έχει ασκηθεί μέχρι την τελευταία διανομή, πράγμα το οποίο, βέβαια, δεν αναστέλλει τις διανομές που έχουν συνελεστεί, στις δε νέες που θα διαταχθούν μετά την κατάθεση της ανακοπής και πριν την έκδοση αποφάσεως, μπορεί να συμμετάσχει ο ανακόπτων πιστωτής για ορισμένο ποσό, μόνο εφόσον υποβάλει σχετικό αυτοτελές αίτημα ενώπιον του πτωχευτικού δικαστηρίου, το οποίο δικάζει κατά την διαδικασία των ασφαλιστικών μέτρων (άρθρο 92 παρ. 2 ΠτΚ) και εκδοθεί απόφαση. Τέλος, πρέπει να επισημανθεί ότι δικαστική δαπάνη στα πλαίσια της εν λόγω ανακοπής δεν επιδικάζεται σε βάρος της πτωχευτικής περιουσίας, καθώς με τα έξοδα της διαδικασίας επιβαρύνονται αποκλειστικά οι ανακόπτοντες κατά ρητή πρόβλεψη του άρθρου 92 παρ. 1 ΠτΚ.
Κατά τα ανωτέρω, η υπ’ αριθ. 2805/2016 απόφαση του Πολυμελούς Πρωτοδικείου Θεσσαλονίκης (ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ), αναγνώρισε ότι οι ανακόπτοντες-πιστωτές του πτωχού που δεν ανήγγειλαν την απαίτησή τους μέσα στη νόμιμη προθεσμία, ώστε να συμμετάσχουν στην επαλήθευση, μπορούν με ανακοπή να ζητήσουν την επαλήθευσή της από το πτωχευτικό δικαστήριο, το οποίο δικάζει κατά την διαδικασία του άρθρου 54 ΠτΚ, ήτοι κατά την διαδικασία της εκουσίας δικαιοδοσίας. Η εν λόγω ανακοπή, που μπορεί να ασκηθεί μέχρι την τελευταία διανομή, στρέφεται κατά του συνδίκου και καλείται στη σχετική δίκη και η επιτροπή των πιστωτών, εφόσον αυτή έχει συγκροτηθεί. Ουσιαστικά, με την ανακοπή του άρθρου 54 ΠτΚ επαναφέρθηκε η διάταξη του άρθρου 596 ΕμπΝ, που έδινε την δυνατότητα ανακοπής των πιστωτών που απώλεσαν την τρίμηνη προθεσμία αναγγελίας. Αντικείμενο της ανακοπής είναι εξέλεγξη και όχι η επιδίκαση της απαιτήσεως (ΑΠ 1177/2007, ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ ΕφΑθ 116/2009 ΕλλΔνη 2009, 605, ΕφΔωδ 73/2007, ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ, 1582/2013, ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ). Δικαστική δαπάνη δεν επιδικάστηκε σε βάρος της πτωχευτικής περιουσίας.
Ο Σωκράτης Τσαχιρίδης είναι δικηγόρος Αθηνών, μεταπτυχιακός διπλωματούχος Πάντειου Πανεπιστημίου. Για περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να καλέσετε στο 211 400 5285.