Μπορείς να έχεις μια επαφή από τη ζωή ενός δικηγόρου ( δεν το έκανες, και καλά έκανες εδώ που τα λέμε) είτε από α) ταινίες, είτε από β) βιβλία, είτε από την γ) περιστασιακή εργασία σε δικηγορικό γραφείο είτε από το δ) πανεπιστήμιο. Μόνο η περιστασιακή εργασία μπορεί να εξασφαλίσει μια περισσότερο ορθή εικόνα από την δικηγορική ζωή. Το πανεπιστήμιο παρότι σε εξοπλίζει με θεωρητικές γνώσεις δεν κάνει τίποτα προκειμένου να βοηθήσει τους νεώτερους να συλλάβουν την αίσθηση. Τα βιβλία και οι ταινίες δεν είναι ρεαλιστική πηγή, απλά δανείζονται στοιχεία.
Πάμε για ένα crush course.
Ο δικηγόρος-ασκούμενος δεν είναι ροκσταρ. Δεν είναι κουλ και ρόκ.
Δεν είναι έτσι.
Δεν είναι σίγουρα έτσι.
Δεν θα κάνεις αυτό στο πελάτη.
Είναι μάλλον έτσι.
Και το πιο πιθανόν έτσι (όχι ο μεσαίος).
Δεν γίνονται αυτά που σου δείχνουν οι πηγές που λαμβάνεις μέχρι τώρα. Δεν μένεις βράδια ολόκληρα για δουλειά, δεν δίνεις όλο σου το είναι σε μια υπόθεση, δεν δένεσαι με τους πελάτες, δεν ερωτεύεσαι το θύμα, δεν βρίσκεσαι και εσύ μπλεγμένος στην υπόθεση. Κανείς δεν θα έρθει και θα σου δείξει όσα ξέρει, δεν θα σε καθοδηγήσει μέσα από κάθε βήμα της κάθε διαδικασίας, δεν θα σε κάνει αδελφό του, δεν θα σε στείλει να μιλήσεις με τον πελάτη την πρώτη σου εβδομάδα. Είναι λογικό αυτό ; Ίσως. Σκεφτείτε το αντίστροφα, οι περισσότεροι δικηγόροι (εκτός από δικηγορικές εταιρίες ή μεγάλα δικηγορικά γραφεία, τα οποία δεν έχουν σχεδόν καμία διαφορά) είναι ήδη οργανωμένοι, στους ρυθμούς του κτλ, δεν χρειάζεται ή δεν μπορεί να δώσει χρήματα σε κάποιον έξτρα υπάλληλο . Το ευρωπαϊκό πρότυπο δεν είναι όπως το αγγλοσαξονικό. Το αγγλοσαξονικό αγοράζει «ζωές» δηλαδή από τις 9 μέχρι τις 5. Το ευρωπαϊκό πρότυπο θεωρητικά σου δίνει την δίοδο να επιλέξεις εσύ πόσο θα ασχοληθείς. Εάν σας έδινα δύο συμβουλές θα ήταν να παρουσιάζεστε πρόθυμοι, όχι όμως στο σημείο που να είστε Yes-man , και να είστε έτοιμοι να αδράξετε την ευθύνη της άποψης σας, αλλά μόνο εκεί, υπάρχει η τάση της μετακύλισης της ευθύνης στους ασκούμενους.
Προσδοκίες.
Ένα από ζητήματα πριν την έξοδο από το πανεπιστήμιο είναι οι «καλογυαλισμένες» απόψεις σχετικά με την δικηγορία και γενικά με τη ζωή. Το ίδιο το εκπαιδευτικό σύστημα έχει συμβάλει σε αυτό. Μας έχει εξοπλίσει με το θεωρητικό κομμάτι, τα νομικά επιχειρήματα, το οποίο συμβάλει στην διαμόρφωση χαρακτήρα, αφαιρετικής σκέψης αλλά και μέχρι εκεί. Δεν μας έμαθε πώς να τα προβάλουμε, πώς να αντιμετωπίσουμε τη ζωή. Η νομική πάνω απόλα είναι ορθή κρίση και αφαιρετική σκέψη. Έχεις λοιπόν όλες αυτές τις σκέψεις για το πώς θα ήθελες να αυτοπροσδιοριστείς, και τι θα ήθελες να κάνεις. Πρέπει να θυμάστε πως αυτός ο αυτοπροδιορισμός ακριβώς επηρεάζεται από την θεωρητική επιλογή κατεύθυνσης. Αυτό που λέω είναι ότι κανείς δεν ξέρει εάν πραγματικά του αρέσει κάτι πριν το τεστάρει. Μέχρι τώρα βρισκόμαστε στο σημείο που δεν υπάρχει εμπειρία επί του αντικειμένου. Προσωπικά στην αρχή ήθελα να γίνω διεθνολόγος. Μετά ήθελα να μην ασχολούμαι με μάχιμη δικηγορία, μετά με υποθέσεις υψηλής δικηγορίας, όχι παροχές δουλείας κτλ. Τώρα εάν μου φέρεις μια υπόθεση παροχής διόδου δουλείας θα σηκώσω τους ώμους και θα πω «Α, είναι εύκολη, φέρτην». Πάνω σε αυτό θα πω δύο πράγματα: α) μην βιαστείτε πολύ να καταλήξετε «α θέλω αυτό» και β) μην αγχωθείτε καθόλου εάν αλλάζετε 4-5 απόψεις την ημέρα για τι θα κάνετε. Κανείς δεν ήξερε τι ήθελε να κάνει.
Άσκηση μπορεί να βρει κανείς. Είτε μέσα από τους γονείς τους, είτε μέσα από αγγελία ή και μέσα από δικές του προσπάθειες. Μπορεί δηλαδή να κάνεις βιογραφικό και να το μοιράζεις. Δεν χρειάζεται να ντρέπεται κανείς. Τα πρώτα χρόνια μετά το πανεπιστήμιο είσαι σε συνεχές σοκ για το τι θεωρούσες πριν ότι είναι πρέπον και τι όχι. Από άποψη νομική, η νομική σου διδάσκει το νομικό κομμάτι, το οποίο στην αρχή είναι σε δεύτερη μοίρα. Μπορείς να συνεχίσεις να έχεις το βαθύ νομικό κομμάτι στην αφάνεια (εννοείται ότι θα ξέρεις νομικά), για όλη σου την καριέρα, εάν δεν επιλέξεις να ασχοληθείς με υψηλού τύπου υποθέσεις. Είναι πολλοί οι δικηγόροι που δεν ξέρουν νομικά και μεγάλοι, ακριβώς επειδή χρειάζεται μεν, είναι αποφευκτό δε. Η Νομική σου μαθαίνει απόψεις, παιχνίδια της θεωρίας. Για παράδειγμα, ας πούμε ότι κατηγορείσθε για κλοπή κάρτας, δηλαδή κάρτας ευτελούς αξίας την οποία χρησιμοποιήσατε για να κάνετε ανάληψη από το ΑΤΜ. Σας έχει ασκηθεί ποινική δίωξη για κλοπή και ζητάτε μετατροπή σε υπεξαίρεση κατ’επιτρεπτή μεταβολή. Θα πιάσει ακόμα και εάν συντρέχουν τα πραγματικά περιστατικά; Μάλλον όχι. Ακόμα και εάν θέσετε την ένσταση είναι δύσκολο να πιάσει. Δεν λέω ότι δεν θα πιάσει 100% αλλά μάλλον ο δικαστής δεν θα το πάρει καν υπόψη του. Γιατί; Γιατί κανείς δεν μπαίνει στην διαδικασία. Οι περισσότεροι δικηγόροι μετά από 10-20 χρόνια έχουν απαξιώσει αυτή τη θεωρητική γνώση γιατί ξέρουν από πριν ότι δεν θα τους χρησιμεύσει πουθενά, και απλά ακολουθούν τη νομολογία. Σας ενθαρρύνω (εάν έχετε χρόνο και θέλετε να μπείτε στην διαδικασία) να κάνετε την ένσταση, αλλά για εσάς και μόνο, για να επεκτείνετε το δικό σας μυαλό, και τη δική σας σκέψη, ακόμα να μπείτε και στην βάσανο του εάν είναι ορθό να την κάνετε.
Το πρώτο τρίμηνο είναι παθαίνεις το πρώτο σοκ εισαγωγής στον μαχόμενο κόσμο, βλέποντας μάλιστα ότι έμαθες στην σχολή είναι ναι μεν χρήσιμα, αλλά όχι εφαρμόσιμα. Λογικά θα ξεκινήσεις να αντιλαμβάνεσαι κάποια διαδικαστικά ζητήματα. Στο πρώτο εξάμηνο έχεις κατανοήσει κάποια βασικά ζητήματα, τι είναι to διπλότυπο τι είναι η πράξη κατάθεσης τι είναι πολλά.
Δεν θα τα μάθετε όλα, και ουσιαστικά αυτό το ζήτημα, πως σπάνια, ειδικά εάν είστε στη γενική δικηγορία, η άγνοια. Αυτό είναι το θέμα. Εξοπλιστείτε με υπομονή και μην αγχώνεσθε. Εάν δεν ξέρετε κάτι θα το μάθετε. Κανείς δεν τα ήξερε όλα από την αρχή. Ακριβώς
Προσωπικές Επιλογές.
Σε ένα μεγάλο βαθμό έχεις μεγάλο περιθώριο να αυτοπροσδιοριστείς. Το δικηγορικό επάγγελμα δίνει την επιλογή είτε του να είσαι αφεντικό του εαυτού σου, είτε να γίνεις υπάλληλος κάποιου άλλου, είτε άλλες εξόδους. Όταν είσαι ασκούμενος είναι λίγο πιο περίεργα τα όρια. Βρίσκεσαι κάπου στην μέση περίπου, δηλαδή κάνεις την αγγαρεία, αλλά υπάρχει και η απαίτηση να γράφεις γιατί «Δικηγόρος είσαι» ή «Δικηγόρος θα γίνεις». Η αλήθεια είναι πως η άσκηση είναι μια αμφιλεγόμενη, άχαρη, μεταβατική περίοδος. Ωστόσο είναι η ευκολότερη και εκπληκτικότερη περίοδος ( όχι ότι μετά δεν θα έχει την ευκαιρία) να αυτοπροσδιοριστείς επαγγελματικά αλλά και προσωπικά. Όταν βρίσκεσαι στο «δικηγορικό στίβο» όμως έχεις την επιλογή μεταξύ ελ.επαγγελματία-υπαλλήλου. Κάνοντας κάθε μια από της επιλογές έχει τα αντίστοιχα τα θετικά της και τα αρνητικά της. Θα αναφερθώ στην διαφοροποίηση μεταξύ ελεύθερου επαγγελματία και υπαλλήλου. Όταν πλέον γίνεις δικηγόρος και είσαι καθαρά υπάλληλος σε μια δικηγορική εταιρεία, έχεις σταθερό μισθό, έχεις σταθερό ( περίπου) ωράριο, έχεις σχετική ασφάλεια, με την έννοια ότι εάν δεν ξέρεις κάτι μπορείς να στραφείς προς το αφεντικό, δεν είσαι στο ψάξιμο συνέχεια για πελάτες, οι πελάτες έρχονται μόνοι τους (τους φέρνει η εταιρεία ή το γραφείο), συνήθως το μεγαλύτερο μέρος της δικογραφίας είναι ήδη στο γραφείο σου, έχεις περισσότερο χρόνο να καταρτιστείς νομικά. Στα αρνητικά είναι ότι πάντα έχεις κάποιον ο οποίος θα ελέγχει τη δουλειά σου, θα είσαι υπόλογος κάποιου, γενικά θα φταις συνέχεια και ειδικά θα φταις για λάθη που έκανε κάποιος άλλος. Έχεις την ευθύνη όταν το αφεντικό επιλέξει να στην εναποθέσει. Όταν είσαι solo έχεις ελευθερία, μπορείς να κάνεις το πρόγραμμα σου, είσαι αφεντικό του εαυτού σου, φταις για τις δικές σου πράξεις, αναπτύσσεις περισσότερο τις προσωπικές σου δεξιότητες. Από την άλλη, δεν έχεις τόσο χρόνο ώστε να καταρτιστείς νομικά.
Τσίλαρε, μάθε να περιμένεις, να μην είσαι πεισμένος ότι θα σώσεις τον κόσμο, και κάνε υπομονή.
Συνέχεια στο Δωδεκάλογο του Ασκουμένου και στο Δωδεκάλογο του Ασκουμένο vol.2
