*του Στέλιου Βούκουνα, προπτυχιακού φοιτητή Νομικής Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης
Ο συντακτικός νομοθέτης κατοχυρώνει την ελευθερία του τύπου με μία ιδιαίτερα μακροσκελή διάταξη (άρθρο 14 του Συντάγματος). Στο Σύνταγμα του 1975 εμφανίζονται οι περισσότερες εκ των διατάξεων του Συντάγματος του 1952, ενώ στις προηγούμενες τρεις αναθεωρήσεις μόνο στη δεύτερη (2001) πραγματοποιήθηκε αναθεώρηση του συγκεκριμένου άρθρου κατά την οποία οι παράγραφοι 5, 7 και 9 αντικαταστάθηκαν από νέες ιδιαίτερα σχοινοτενείς διατάξεις για συνταγματικό κείμενο[1]. Το Σύνταγμα του 1975 αποδίδει μεγάλη σημασία στην ελευθερία του τύπου κάτι που γίνεται αντιληπτό από τις διατάξεις 1-2 όπου τονίζεται με ιδιαίτερα έντονο τρόπο η ελευθερία του τύπου με μόνη προϋπόθεση το σεβασμό στους τιθέμενους από την πολιτεία νόμους[2]. Η ελευθερία του τύπου έχει διττή σημασία: από τη μία, αποτελεί ατομικό δικαίωμα κάθε ανθρώπου και από την άλλη, θεσμική εγγύηση για την ορθή λειτουργία του δημοκρατικού πολιτεύματος[3]. Για το Σύνταγμα μιας φιλελεύθερης δημοκρατίας ο τύπος είναι όργανο εκφράσεως γνώμης και ασκήσεως επαγγελματικής δραστηριότητας κάποιων ανθρώπων. Για τον λόγο αυτό, μάλιστα, ο συντακτικός νομοθέτης στο άρθρο 14 παρ. 2 απαγορεύει ρητά τη λογοκρισία και αποδοκιμάζει οποιαδήποτε μορφή προληπτικών μέτρων που θα μπορούσαν να περιορίσουν την ελευθερία έκφρασης.
Ο τύπος κατά την έννοια του άρθρου 14 του Συντάγματος περιλαμβάνει όλα τα έντυπα, που είναι προορισμένα και κατάλληλα για μετάδοση του λόγου, της γραφής ή της εικόνας ανεξάρτητα από το σκοπό της διάδοσης. Ελευθερία του τύπου ορίζεται συνήθως η ελευθερία της έκφρασης μέσω του Τύπου[4]. Η εν λόγω ελευθερία περιλαμβάνει ακόμα και την ελευθερία της πληροφόρησης μέσω του τύπου για κάθε ζήτημα που κυριαρχεί στην επικαιρότητα και φυσικά οτιδήποτε άλλο ενδιαφέρει την κοινή γνώμη, το δικαίωμα ίδρυσης και λειτουργίας επιχειρήσεων τύπου, καθώς και το δικαίωμα καθενός να εκδίδει, να τυπώνει και να κυκλοφορεί έντυπα κάθε είδους. Από τα παραπάνω καθίσταται σαφές πως η ελευθερία του τύπου καταλαμβάνει όλα τα στάδια από την προετοιμασία της έκδοσης του εντύπου έως και την ανάγνωση του από το ευρύ κοινό.
Η ελευθερία του Τύπου περιλαμβάνει κυρίως:
1) την ελευθερία έκδοσης, σύνταξης, εκτύπωσης, κυκλοφορίας και διάδοσης εντύπων,
2) την ελευθερία ίδρυσης συγκροτήματος τύπου,
3) την ελευθερία συλλογής πληροφοριών και κάθε είδους στοιχείων και την ελευθερία επιλογής πηγής πληροφοριών,
4) την ελευθερία δημοσίευσης ειδήσεων και άλλων σχολίων οποτεδήποτε και με κάθε τρόπο,
5) την ελευθερία εκλογής και άσκησης του δημοσιογραφικού επαγγέλματος και
6) την ελευθερία ίδρυσης και λειτουργίας δημοσιογραφικών ή συναφών προς τον τύπο οργανώσεων [5].
Για την προστασία και άλλων έννομων αγαθών κρίνεται σκόπιμη από το νομοθέτη η θέσπιση κάποιων περιορισμών στο δικαίωμα της ελευθερίας του τύπου. Οι περιορισμοί βέβαια για να αποκτήσουν ισχύ πρέπει να προέρχονται από το συνταγματικό κείμενο. Οι περιορισμοί του τύπου διακρίνονται σε γενικούς και ειδικούς. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει το ζήτημα των περιορισμών της ελευθερίας του τύπου που προκύπτουν από την προστασία της προσωπικότητας.
______________________________________________________________________________________________
[1] Βλ. Κ. ΧΡΥΣΟΓΟΝΟ, όπ. π., σελ.309
[2] Βλ. Κ. ΧΡΥΣΟΓΟΝΟ, όπ. π., σελ. 304
[3] Βλ. Κ. ΧΡΥΣΟΓΟΝΟ, όπ. π., σελ. 304
[4] Βλ. Π. ΔΑΓΤΟΓΛΟΥ, όπ. π., σελ. 399
[5] Βλ Π. ΔΑΓΤΟΓΛΟΥ, όπ. π., σελ 401.
