ΚΑΛΥΒΕΣ ΔΕΛΤΑ ΕΒΡΟΥ: ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΚΗ ΠΑΡΑΒΑΣΗ Η ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΗ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑ ΚΑΙ ΕΘΝΙΚΟ ΣΥΜΦΕΡΟΝ ; Γράφει ο Σωκράτης Τσαχιρίδης

     Τα τελευταία χρόνια έχει δημιουργηθεί σοβαρό ζήτημα αναφορικά με τις καλύβες που είναι κατασκευασμένες στο Δέλτα του ποταμού Έβρου. Έχουν εκφραστεί ποικίλες απόψεις, άλλες από αυτές τάσσονται υπέρ των καλυβών και άλλες κατά. Εσχάτως  το ενδιαφέρον της κοινής γνώμης για  το εν λόγω θέμα αναζωπυρώθηκε μετά και τις πρόσφατες δηλώσεις που έκανε ο Υπουργός Εθνικής Άμυνας, κος Πάνος Καμμένος στα πλαίσια της επίσκεψης που πραγματοποίησε στον νομό Έβρου ενόψει της στρατιωτικής άσκησης με την κωδική ονομασία "Νυχτερινή Αστραπή 2015". Ας πάρουμε, όμως, τα πράγματα με τη σωστή τους σειρά.

            Με δεδομένο το γεγονός ότι το Δέλτα του ποταμού Έβρου είναι μία ακριτική περιοχή ιδιαίτερα απομακρυσμένη με αποτέλεσμα πολλοί να είναι αυτοί που αναρωτιούνται για την πραγματικότητα που επικρατεί εκεί σχετικά με τις καλύβες, θα περιγράψουμε εν συντομία τα πραγματικά περιστατικά ως αυτά έχουν.

            Αρχικά, λοιπόν να σημειώσουμε ότι οι πρώτες καλύβες στις όχθες του ποταμού Έβρου χρονολογείται ότι κατασκευάστηκαν περίπου πριν από 50 - 60 χρόνια. Στην πλειονότητα τους αποτελούν πρόχειρες κατασκευές - παραπήγματα από λαμαρίνες, ξύλο και αλουμίνιο με το εμβαδόν τους να κυμαίνεται μεταξύ 20 - 40 τετραγωνικά μέτρα και κατασκευάστηκαν από τους κτηνοτρόφους, αλιείς και κυνηγούς που κινούνται στο Δέλτα του ποταμού Έβρου προκειμένου να εξυπηρετούν τις βασικές τους ανάγκες (φύλαξη εργαλείων, μηχανημάτων και βαρκών, πρόσκαιρη διαμονή, προστασία από ακραίες καιρικές συνθήκες) στα πλαίσια των δραστηριοτήτων που αναπτύσσουν. Η ζωή των ανθρώπων αυτών είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την περιοχή και αποτελεί παράδοση πολλών δεκαετιών συμβάλλοντας στην κοινωνική, τουριστική, οικονομική και οικολογική άνθιση του τόπου.

            Ποιά, όμως, είναι η νομιμότητα των καλυβών που υφίστανται στις όχθες του ποταμού Έβρου και η εν γένει νομική τους υπόσταση; Πράγματι, οι ως άνω καλύβες δεν έχουν οικοδομική άδεια, αποτελούν πολεοδομικές παραβάσεις και αυθαίρετες κατασκευές και παράλληλα δε δύναται να λάβουν νόμιμη άδεια λειτουργίας αλιευτικής, πτηνοτροφικής ή κτηνοτροφικής εγκατάστασης. Συνεπώς, από νομικής  πλευράς φαίνεται εκ πρώτης όψεως ότι οι καλύβες αυτές δε ''στέκουν''. Ωστόσο, πριν δώσω μία τέτοια οριστική απάντηση οφείλω να αναφερθώ στο γεγονός ότι οι άνθρωποι αυτοί που δραστηριοποιούνται στις όχθες του ποταμού Έβρου και έχουν χτίσει αυτές τις πρόχειρες κατασκευές προς εξυπηρέτηση των βασικών τους αναγκών δεν διεκδικούν την κυριότητα και τη νομή του εδάφους αμφισβητώντας την εξουσία διάθεσης και αποκλεισμού του Ελληνικού Δημοσίου (εξάλλου χρησικτησία σε βάρος του Δημοσίου δε νοείται), αλλά απλώς επιθυμούν να κάνουν χρήση του χώρου αυτού στα πλαίσια της αγάπης τους προς τη φύση και της εν γένει δραστηριότητας που σχετίζεται με αυτή. Η συναισθηματική σύνδεση των ανθρώπων αυτών με την περιοχή του Δέλτα του Έβρου, η αγάπη τους προς τη φύση και το περιβάλλον και το μεράκι που αυτοί δείχνουν πρέπει να αποτελέσουν παράγοντες που απαιτούνται να ληφθούν υπόψη πριν τη λήψη οποιασδήποτε απόφασης. Η ενασχόληση των ανθρώπων αυτών με το ψάρεμα, το κυνήγι και την πτηνοτροφία στις όχθες  του ποταμού Έβρου αποτελεί μία παράδοση πολλών δεκαετιών που έχει αναβαθμίσει τον υγροβιότοπο και έχει δώσει ένα ξεχωριστό τόνο στην περιοχή. Η καθημερινή παρουσία των ψαράδων και των κυνηγών εκεί και η δραστηριότητες που αυτοί αναπτύσσουν αποτελούν πολιτισμική παράδοση την οποία οφείλουμε να σεβαστούμε και όχι να καταπλακώσουμε με αυθαίρετο και ωμό τρόπο. Συμπερασματικά, ναι μεν σύμφωνα με το γράμμα του νόμου (άρθρο 2 παρ. 2 και άρθρο 38 παρ. 7 ν. 4178/2013 και τις διατάξεις του ν. 3852/2010) τα εν λόγω κτίσματα αποτελούν πολεοδομικές παραβάσεις και αυθαίρετες κατασκευές, αλλά ορθότερο ίσως κρίνεται να αντιμετωπιστούν τα εν λόγω κτίσματα με ερμηνεία προσαρμοσμένη στο πνεύμα του νόμου και στις ιδιάζουσες συνθήκες της συγκεκριμένης περίπτωσης (in concreto)

            Πέρα των όσων ειπώθηκαν, οι άνθρωποι που διαμένουν προσωρινά στις καλύβες του Δέλτα του Έβρου και ασχολούνται με τη φύση επιτελούν ένα ακόμα σημαντικό ρόλο. Η συγκεκριμένη περιοχή είναι ιδιαίτερα απομακρυσμένη, βρίσκεται στα όρια των συνόρων Ελλάδας - Τουρκίας και η φύλαξή της κρίνεται ανεπαρκής. Η παρουσία του ελληνικού στρατού, της αστυνομίας και των λοιπών αρμόδιων φορέων φύλαξης έχει περιορισθεί αισθητά λόγω της οικονομικής κρίσης με αποτέλεσμα ουσιαστικά τα σύνορα να παραμένουν απροστάτευτα. Αυτόν ακριβώς το ρόλο έρχονται να επιτελέσουν οι ψαράδες, οι κυνηγοί και λοιποί άνθρωποι που δραστηριοποιούνται στην περιοχή του Δέλτα του Έβρου. Συμβάλλουν στην προστασία των ελληνικών συνόρων, διαφυλάττουν την εθνική κυριαρχία της χώρας και γενικότερα αποδεικνύουν ότι το ελληνικό στοιχείο στην περιοχή είναι ζωντανό. Η συμμετοχή, επομένως, αυτών των ανθρώπων στην διατήρηση της εθνικής άμυνας είναι μεγάλη. Με την καθημερινή τους παρουσία στις όχθες του ποταμού Έβρου και την διαμονή τους στις πρόχειρα κατασκευασμένες καλύβες βοηθούν στην αμυντική θωράκιση της χώρας αποτελώντας τους εν δυνάμει συνοριοφύλακες της περιοχής. Συνεπώς, θα μπορούσαμε να πούμε χωρίς υπερβολή ότι οι άνθρωποι αυτοί που ζουν και αναπνέουν στο Δέλτα του ποταμού Έβρου επιτελούν εθνικό καθήκον, προασπίζοντας το εθνικό συμφέρον της Ελλάδας σε μία ιδιαίτερα ευαίσθητη ακριτική περιοχή. Οι ψαράδες, οι κυνηγοί και οι πτηνοτρόφοι του Δέλτα του Έβρου αγαπάνε τη φύση, μα πάνω από όλα αγαπάνε την Ελλάδα και το δείχνουν με την καθημερινή τους παρουσία εκεί.

            Σε αυτό το σημείο πια κρίνεται εύλογο να αναφερθούμε στη δικαστική τροπή που έχει πάρει το θέμα των καλυβών του Δέλτα του Έβρου. Αρχικά, να σημειώσουμε ότι το 2013 με αλλεπάλληλες αποφάσεις (υπάρχουν δημοσιευμένες και στο πρόγραμμα  «Διαύγεια» του Υπουργείου Διοικητικής Μεταρρύθμισης βάσει του ν. 3861/2010) της Διεύθυνσης Δασών Νομού Έβρου της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης αποφασίστηκε η κατεδάφιση - απομάκρυνση αρκετών από τις αυθαίρετες κατασκευές που βρίσκονται στη δημόσια δασικού χαρακτήρα έκταση του Δέλτα του ποταμού Έβρου. Σε αυτές επισυνάφθηκαν αναλυτικά  α) κλητεύσεις για κατεδάφιση των παράνομων κτισμάτων, β) εκθέσεις αυτοψίας που διενεργήθηκαν από δασολόγο του Δασαρχείου Αλεξανδρούπολης, από τις οποίες προκύπτει ότι οι νομείς ή κάτοχοι των παράνομων καλυβών δεν προέβησαν σε καμία ενέργεια απομάκρυνσης των παρανόμων επεμβάσεων, γ) αποφάσεις κατεδάφισης των παράνομων κατασκευών και δ) αποδεικτικά επίδοσης μέσω θυροκόλλησης. Ωστόσο, η εκτέλεση των ως άνω αναφερόμενων αποφάσεων  από το Δασαρχείο Αλεξανδρούπολης δεν ήταν άμεση, αλλά εξαρτάται από την τροπή που αυτές θα πάρουν τελεσίδικα.

            Κατά αυτών των ατομικών διοικητικών πράξεων - αποφάσεων, λοιπόν, επιτρέπεται η άσκηση του ένδικου βοηθήματος της αίτησης ακύρωσης (άρθρο 45 του π.δ. 18/1989), ενώπιον του Διοικητικού Εφετείου Θράκης ως αρμόδιου καθ' ύλην (άρθρο 93 παρ. 3 Σ σε συνδυασμό με το άρθρο 1 παρ. 1 στοιχ. η' του ν. 702/1977) και κατά τόπων (λόγω της τοποθεσίας των επίδικων κτισμάτων), εντός προθεσμίας εξήντα (60) ημερών που αρχίζει, ανεξαρτήτως αν οι σχετικές πράξεις δημοσιεύθηκαν στο πρόγραμμα Διαύγεια όπως κατ' επανάληψη έχει αποφανθεί η νομολογία (ΣτΕ 1159/2009 και 1115/1984), από την επομένη της κοινοποίησης των προσβαλλόμενων ατομικών πράξεων - αποφάσεων στους αιτούντες. Να επισημανθεί ότι για την κοινοποίηση δεν προβλέπεται ειδική διαδικασία (άρθρο 19 του ν. 2690/1999), πρέπει δε να γίνει κατά τέτοιο τρόπο ώστε η πράξη - απόφαση να περιέλθει στον ενδιαφερόμενο και η κοινοποίηση να αποδεικνύεται εγγράφως από το αρμόδιο όργανο. Πράγματι, στις υπο κρίση υποθέσεις επιδόθηκαν νόμιμα οι αποφάσεις με θυροκόλληση παρουσία μαρτύρων με αποτέλεσμα να ''τρέχει'' η προθεσμία των εξήντα (60) ημερών για την άσκηση αίτησης ακύρωσης εκ μέρους των ενδιαφερόμενων. Αυτοί υπέβαλαν αίτηση ακυρώσεως εμπροθέσμως και νομοτύπως και τώρα αναμένεται η εκδίκαση των υποθέσεων κατά τη δικάσιμο που έχει προσδιοριστεί.

            Παράλληλα, από την στιγμή που ασκήθηκεί αίτηση ακύρωσης κατά των προσβαλλόμενων διοικητικών πράξεων δύναται να υποβληθεί εκ μέρους των ενδιαφερόμενων, με βάση τα όσα ορίζονται στο άρθρο 52 του π.δ. 18/1989, αίτηση με την οποία να ζητείται η αναστολή εκτελέσεως των επίδικων πράξεων. Έτσι λοιπόν και στην περίπτωση των καλυβών του Δέλτα του Έβρου ασκήθηκαν αιτήσεις αναστολής εκτελέσεως των αποφάσεων κατεδάφισης, οι οποίες και ευδοκίμησαν με αποτέλεσμα έστω και προσωρινά οι διαμένοντες στις καλύβες αυτές να ηρεμήσουν.

            Ταυτόχρονα να τονίσουμε ότι έχουν βεβαιωθεί από την εφορία (Δ.Ο.Υ. Αλεξ/πολης) επανειλημμένα υψηλά χρηματικά πρόστιμα (φημολογείται ότι σε ορισμένες περιπτώσεις φθάνουν μέχρι και τις εξήντα χιλιάδες ευρώ)  σε βάρος των "ιδιοκτητών" των καλυβών του Δέλτα του Έβρου λόγω των πολεοδομικών παραβάσεων και των αυθαίρετων κατασκευών. Σαν να μην αρκούσε αυτό, κατόπιν των συνεχών καταγγελιών που έφθαναν στα γραφεία της Εισαγγελίας Πρωτοδικών Αλεξανδρούπολης, ασκήθηκαν ποινικές διώξεις σε βάρος των ανθρώπων που διαμένουν στις καλύβες του Δέλτα του Έβρου με την κατηγορία των αυθαίρετων κατασκευών και την κατάληψη δημοσίας έκτασης. Εδώ να αναφέρουμε ότι οι συγκεκριμένες ποινικές υποθέσεις δεν έχουν ακόμα εκδικαστεί, καθώς οι κατηγορούμενοι έχουν πάρει αναβολή ενόψει της προσπάθειας που κάνουν να υπαχθούν στην ρύθμιση για τα αυθαίρετα κτίσματα προσμένοντας παράλληλα νομοθετική παρέμβαση επί του θέματος.

            Η ψυχική ταλαιπωρία και το οικονομικό βάρος των κυνηγών, των αλιέων και των πτηνοτρόφων που διαμένουν και δραστηριοποιούνται στο Δέλτα του ποταμού Έβρου κρίνεται δυσβάσταχτο. Στα πλαίσια όλων αυτών των διαδικασιών που έχουν λάβει χώρα ο δήμαρχος Αλεξανδρούπολής, κος Ευάγγελος Λαμπάκης έχει σταθεί κατ' επανάληψη στο πλευρό των ανθρώπων αυτών συμβάλλοντας στον αγώνα τους και επιδιώκοντας να βρεί μία λύση. Όσον αφορά στην στάση που κράτησε ο κος Πάνος Καμμένος αναφορικά με το θέμα κατά την επίσκεψή του στον Έβρο, αυτή κρίνεται ενθαρρυντική. Ειδικότερα, ο Υπουργός Εθνικής Άμυνας δήλωσε "οι καλύβες στο Δέλτα του Έβρου αποτελούν φυλάκια και παρατηρητήρια της Εθνοφυλακής". Παράλληλα, δεσμεύτηκε να προωθήσει το θέμα στη Βουλή, ώστε να δοθεί νομοθετική λύση επί του παρόντος και να παύσουν οριστικά τα προβλήματα που έχουν δημιουργηθεί.

Θα λάβει χώρα αυτή η εξαγγελία βγάζοντας οριστικά από το τέλμα όλα τα εμπλεκόμενα πρόσωπα;

Ο καιρός θα δείξει.

*ο Σωκράτης Τσαχιρίδης είναι ασκούμενος δικηγόρος Αλεξανδρούπολης.

Σπύρος Σκιαδόπουλος

Πρώτα ανακάλυψα ότι θέλω να γίνω developer, μετά ανακάλυψα ότι θέλω να γίνω δημοσιογράφος, και μετά πολιτικός μηχανικός. Τελικά έγινα περίπου δικηγόρος. Τι συνέβη;

Leave a reply