*της Αναστασίας Σκανδάλη, τελειόφοιτης Νομικής ΑΠΘ
Από εντατικότερο έλεγχο θα περνά η περιουσιακή κατάσταση των φορολογούμενων που έχουν ληξιπρόθεσμες οφειλές προκειμένου οι φορολογικές αρχές να διακρίνουν ποιες από αυτές είναι εφικτό να εισπραχθούν και ποιες καθίστανται ως ανεπίδεκτες είσπραξης .
Με βάση την εγκύκλιο της Γ.Γ.Δ.Ε /.πολ .1151/11.10.2016 δίνονται οι απαιτούμενες διευκρινίσεις αναφορικά με τη διαδικασία που θα ακολουθείται από τις Δ.Ο.Υ για το χαρακτηρισμό των οφειλών ως ανεπίδεκτων είσπραξης .Στόχος των νέων διατάξεων είναι η επιτάχυνση της διαδικασίας χαρακτηρισμού των οφειλών ως ανεπίδεκτων είσπραξης αφού ειδικότερα προβλέπεται :
Καταρχήν ,προκειμένου να χαρακτηρισθούν οφειλές ως ανεπίδεκτες είσπραξης θα πρέπει να έχουν ολοκληρωθεί οι έρευνες για τον εντοπισμό των πάσης φύσεως περιουσιακών στοιχείων του οφειλέτη με βάση τα εκάστοτε πρόσφορα ηλεκτρονικά μέσα που βρίσκονται στη διάθεση της Φορολογικής Διοίκησης . Ως πρόσφορα ηλεκτρονικά μέσα νοούνται όσα μπορούν να συνεισφέρουν κατά την κοινή πείρα και τη συνήθη πορεία των πραγμάτων ικανώς στον εντοπισμό περιουσιακών στοιχείων του ίδιου του οφειλέτη και των συνυπόχρεων προσώπων .
Όσο αναφορά τη διαδικασία εκκαθάρισης ,η περάτωση της παύει πια να συνιστά προϋπόθεση προκειμένου να χαρακτηριστεί μια ληξιπρόθεσμη οφειλή ως ανεπίδεκτη είσπραξης .Έτσι , σε περίπτωση που ο οφειλέτης βρίσκεται σε διαδικασία εκκαθάρισης ,η οποία δεν έχει ακόμη ολοκληρωθεί ,η εν λόγω οφειλή μπορεί να χαρακτηριστεί ως ανεπίδεκτη είσπραξης εφόσον συντρέχουν φυσικά όλες οι υπόλοιπες προϋποθέσεις .Η άρση του εν λόγω κωλύματος αφορά τις περιπτώσεις εκκαθάρισης νομικού προσώπου ,επιχείρησης ή περιουσίας .
Προκειμένου για οφειλέτη ο οποίος βρίσκεται σε κατάσταση πτώχευσης θα πρέπει να έχει κηρυχθεί η παύση των εργασιών της πτώχευσης με απόφαση του αρμόδιου δικαστηρίου . Αξιοσημείωτο είναι πως η παύση των εργασιών της πτώχευσης δεν σημαίνει κατ’ανάγκη και έλλειψη πτωχευτικής περιουσίας καθώς αυτή κηρύσσεται και σε περίπτωση που παρά την ύπαρξη ενεργητικού στην πτωχευτική περιουσία ,αυτό είναι δύσκολα ρευστοποιήσιμο απ’ το σύνδικο της πτώχευσης. Έτσι ,σε περίπτωση οφειλετών που είχαν ή έχουν κυρηχθεί σε πτώχευση ,απαιτείται αυτή να έχει περατωθεί ή να έχει κηρυχθεί η παύση των εργασιών της.
Προκειμένου να χαρακτηρισθεί μια οφειλή ως ανεπίδεκτη είσπραξης απαιτείται καταρχήν η σύνταξη ειδικά αιτιολογημένης έκθεσης από ειδικά οριζόμενο ελεγκτή με την οποία να πιστοποιείται πως συντρέχουν οι προϋποθέσεις τους άρθρου 1 της υπ’αριθ.1259/2013 απόφασης της Γ.Γ.Δ.Ε , όπως ισχύει , και επιπροσθέτως πως συντρέχουν σωρευτικά τα εξής :
Α) Έχουν ληφθεί όλα τα προβλεπόμενα ασφαλιστικά , διοικητικά , δικαστικά και αναγκαστικά μέτρα εις βάρος του οφειλέτη
Β) Έχει λάβει χώρα εκτεταμένη έρευνα για τον εντοπισμό κάθε κινητής ή ακίνητης περιουσίας και λήφθηκε αντίγραφο της μερίδας του οφειλέτη τουλάχιστον από τα υποθηκοφυλακεία και τα κτηματολογικά γραφεία του τόπου κατοικίας ,καταγωγής και επαγγελματικής δραστηριότητας .
Γ) Έχει διαπιστωθεί πως δεν υπόκεινται σε διάρρηξη λόγω καταδολίευσης μεταβιβάσεις περιουσιακών στοιχείων του οφειλέτη
Δ) Έχει λάβει χώρα και ολοκληρωθεί η έρευνα για τον εντοπισμό χρηματικών απαιτήσεων π.χ μισθών ,συντάξεων ,μισθωμάτων ,απαιτήσεων στις τράπεζες και τα λοιπά πιστωτικά ιδρύματα , τη μεταφορά χρημάτων και άλλων περιουσιακών στοιχείων του οφειλέτη στο εξωτερικό και την απόληψη τόκων από το εξωτερικό και , στην περίπτωση πληροφοριών για πηγές αποπληρωμής της οφειλής στην αλλοδαπή , διαπιστώθηκε ότι υποβλήθηκε τουλάχιστον η αίτηση του άρθρου 298 ν.4072/2012 ή και άλλης συναφής αίτηση ,σύμφωνα με τα ειδικότερα οριζόμενα σε σύμβαση για την αποφυγή διπλής φορολογίας ή σε άλλη διακρατική σύμβαση , εφόσον στην Οδηγία ή στις συμβάσεις αυτές προβλέπεται η παροχή , από αλλοδαπή αρχή , αμοιβαίας διοικητικής συνδρομής στην είσπραξη .
Ε) Έχει διερευνηθεί κάθε στοιχείο που περιλαμβάνεται στα εκάστοτε πρόσφορα ηλεκτρονικά μέσα στη Φορολογική Διοίκηση και στο φυσικό φάκελο του οφειλέτη όπως φορολογικές δηλώσεις , δηλώσεις μητρώου κτλ.
ΣΤ) Σε περίπτωση πτώχευσης , όπως αναφέρθηκε και παραπάνω , έχει κηρυχθεί η παύση των εργασιών της πτώχευσης ή έχει επέλθει περάτωσή της .Τα εν λόγω θα πρέπει να μπορούν να διαπιστωθούν με κάθε πρόσφορο μέσο όπως για παράδειγμα κοινοποίηση δικαστικής απόφασης και έλεγχος τελεσιδικίας αυτής κ.α
Ζ) Όλα τα ανωτέρω έχουν ληφθεί και κατά των συνυπόχρεων προσώπων χωρίς να προκύψει δυνατότητα αποπληρωμής του χρέους .
Ο αρμόδιος ,κατά περίπτωση , για την είσπραξη της οφειλής Προϊστάμενος της Δ.Ο.Υ /Ελεγκτικού Κέντρου /Τελωνείου ή ο Προϊστάμενος της Επιχειρησιακής Μονάδας Είσπραξης , ενημερώνει εγγράφως το Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων και την Τράπεζα της Ελλάδος που με τη σειρά της ενημερώνει όλα τα πιστωτικά ιδρύματα της χώρας για τον χαρακτηρισμό της εν λόγω οφειλής ως ανεπίδεκτης και των εννόμων συνεπειών αυτής . Τα πιστωτικά ιδρύματα από την ενημέρωσή τους εφαρμόζουν τις δεσμεύσεις τους με την παράλληλη υποχρέωση να ενημερώσουν άμεσα σε περίπτωση εντοπισμού περιουσιακών στοιχείων ή εντός τριμήνου σε κάθε άλλη περίπτωση την αρμόδια υπηρεσία ώστε να επιτύχει την είσπραξη της εν λόγω οφειλής Η συγκεκριμένη ενέργεια κοινοποιείται και στον υπόχρεο οφειλέτη και τα συνυπόχρεα πρόσωπα ενώ σε περίπτωση ακατάσχετων δεν εφαρμόζεται η ανωτέρω δέσμευση .
Άρση της ανωτέρω δέσμευσης λαμβάνει χώρα με τον επαναχαρακτηρισμό της οφειλής ως εισπράξιμης ή με την με οποιονδήποτε τρόπο ακύρωση ή ανάκληση της απόφασης χαρακτηρισμού της οφειλής ως ανεπίδεκτης είσπραξης ή την εξόφληση αυτής ή για οποιονδήποτε άλλο νόμιμο λόγο . Επαναχαρακτηρισμός της οφειλής ως εισπράξιμης πραγματοποιείται εφόσον διαπιστωθεί ότι υπάρχει , πριν την παραγραφή της ,δυνατότητα μερικής ή ολικής ικανοποίησής της είτε από τον οφειλέτη είτε από συνυπόχρεο πρόσωπο .
Με απόφαση του Προϊσταμένου της αρμόδιας για την επιδίωξη είσπραξης της οφειλής φορολογικής ή τελωνειακής υπηρεσίας κατόπιν εισήγησης του Προϊσταμένου του Τμήματος που έχει την αρμοδιότητα του Δικαστικού και με σύμφωνη γνώμη του Προϊσταμένου Υποδιεύθυνσης της υπηρεσίας ή , σε περίπτωση που δεν προβλέπεται Υποδιεύθυνση , με σύμφωνη γνώμη του νόμιμου αναπληρωτή του Προϊσταμένου της Υπηρεσίας γίνεται ο χαρακτηρισμός συνολικής ληξιπρόθεσμης βεβαιωμένης οφειλής εως 300.000 ευρω ως ανεπίδεκτης είσπραξης και η καταχώρησή της στα ειδικά βιβλία .Ουσιώδη τύπο της διαδικασίας χαρακτηρισμού μιας οφειλής ως ανεπίδεκτης είσπραξης αποτελεί η γνωμοδότηση ενώ το αρμόδιο γνωμοδοτικό όργανο υποχρεούται αφού λάβει υπόψη και τη σχετική εισήγηση να διατυπώσει θετική ή αρνητική γνώμη για την καταχώριση της οφειλής στο ειδικό βιβλίο .
Τέλος , για ληξιπρόθεσμες βεβαιωμένες οφειλές μεγαλύτερες από 300.000 εως 1.500.000 ευρώ ο χαρακτηρισμός και η καταχώριση στα ειδικά βιβλία ανεπίδεκτων είσπραξης οφειλών διενεργείται έπειτα από απόφαση του Γενικού Γραμματέα Δημοσίων Εσόδων κατόπιν εισήγησης του Προϊσταμένου της αρμόδια για την επιδίωξη της είσπραξης της οφειλής φορολογικής ή τελωνειακής υπηρεσίας και με σύμφωνη γνώμη της Επιτροπής του άρθρου 15 ν.2648/1998 .
