Του Σωκράτη Τσαχιρίδη, Δικηγόρου, ΜΔ Πάντειου Πανεπιστημιου
Με τον ν. 4354/2015, όπως τροποποιήθηκε και ισχύει σήμερα, δόθηκε η δυνατότητα (και) πώλησης των κόκκινων δανείων από τα πιστωτικά ιδρύματα σε εταιρίες απόκτησης απαιτήσεων, που εδρεύουν στην Ελλάδα ή στο εξωτερικό. Επειδή υπάρχει μεγάλη ανασφάλεια ως προς την τακτική που θα ακολουθήσουν οι εκδοχείς των απαιτήσεων (αναγκαστική εκτέλεση, πλειστηριασμοί κλπ), πάγιο αίτημα της κοινωνίας ήταν να δοθεί η δυνατότητα στους δανειολήπτες να εξαγοράσουν τα δάνεια τους, πριν αυτά εκχωρηθούν προς τρίτους.
Μάλιστα, το εν λόγω αίτημα βρέθηκα ξανά στο επίκεντρο μετά τις τελευταίες αποκαλύψεις που έγιναν από Ευρωπαίους αξιωματούχος, σύμφωνα με τις οποίες το νομοθέτημα περί του ανοίγματος στην πώληση των κόκκινων δανείων δεν ήταν απαίτηση των πιστωτών της χώρας προκειμένου να «κλείσει» κάποια αξιολόγηση, αλλά πρωτοβουλία της Ελληνικής Κυβέρνησης.
Ας εξετάσουμε, όμως, από νομική σκοπιά το συγκεκριμένο αίτημα της κοινωνίας. Πρώτον, δέον να επισημανθεί ότι ο ν. 4354/2015 δεν αδιαφορεί πλήρως για τα συμφέροντα των δανειοληπτών, καθώς δίνει τη δυνατότητα σε ορισμένους εξ αυτών να επιτύχουν ρύθμιση των δανείων τους πριν αυτά διατεθούν προς πώληση σε τρίτους. Πιο συγκεκριμένα, σύμφωνα με το άρθρο 3 παρ. 2 του ν. 4354/2015, απαραίτητη προϋπόθεση για να προσφερθούν προς πώληση (επί ποινή ακυρότητας) απαιτήσεις από δάνεια και πιστώσεις είναι, να έχει προσκληθεί με εξώδικη πρόσκληση ο δανειολήπτης και ο εγγυητής, εφόσον υπάρχει, προ 12 μηνών από την πώληση σε ρύθμιση των οφειλών του. Με αυτή την πρόβλεψη δίνεται ευθέως η δυνατότητα σε ορισμένους οφειλέτες να ρυθμίσουν τις ληξιπρόθεσμες οφειλές τους και ενδεχομένως μπλοκάρουν την διαδικασία πώλησης.
Αναφέρομαι, όμως, σε ορισμένους οφειλέτες και όχι σε όλους, καθώς απαιτήσεις επίδικες (λχ. ν. 3869/2010) ή επιδικασθείσες (λχ. διαταγές πληρωμής) και απαιτήσεις κατά οφειλετών που έχουν χαρακτηριστεί ως μη συνεργάσιμοι βάσει του Κώδικα Δεοντολογίας Τραπεζών, διατίθενται ελεύθερα προς πώληση, χωρίς να υπάρχει υποχρέωση για προηγούμενη πρόσκληση των δανειοληπτών να ρυθμίσουν την ύστατη ώρα τις οφειλές τους.
Η πρόβλεψη του νομοθέτη του ν. 4354/2015 περί υποχρέωσης πρόσκλησης ορισμένων δανειοληπτών από τα πιστωτικά ιδρύματα για ρύθμιση των οφειλών πριν διατεθούν αυτά προς πώληση, ναι μεν δεν σημαίνει εξαγορά των δανείων από τους δανειολήπτες, αλλά δίνει τη δυνατότητα σε αυτούς να επιτύχουν μία βιώσιμη ρύθμιση ή λύση (προβλέπονται ενδεικτικοί τύποι ρυθμίσεων στο Κώδικα Δεοντολογίας Τραπεζών) που ίσως να εμποδίσει την πώληση των δανείων.
Όμως, ακόμα και αν εκχωρηθεί ένα δάνειο ή μία πίστωση σε κάποια εταιρία απόκτησης απαιτήσεων από δάνεια και πιστώσεις, ενδεχομένως να μην συντρέχει τόσο μεγάλος λόγος ανησυχίας, όσο παρουσιάζεται από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης. Οι κυριότεροι λόγοι είναι οι εξής:
- Απαγορεύεται ρητά η χειροτέρευση της ουσιαστικής και δικονομικής θέσης του οφειλέτη (άρθρο 3 παρ. 7 ν. 4354/2015)
- Η εταιρία απόκτησης λογίζεται ως δανείστρια και προμηθεύτρια και έχει υποχρέωση να τηρεί τον ν. 2251/1994 περί προστασίας του καταναλωτή και να εφαρμόσει εκ νέου των Κώδικα Δεοντολογίας Τραπεζών, όπερ σημαίνει ότι θα προτείνει ρυθμίσεις ή λύσεις για τον διακανονισμό των απαιτήσεων που απέκτησε.
- Αν η εταιρία απόκτησης εδρεύει στο εξωτερικό είναι υποχρεωμένη να αναθέσει τη διαχείριση των απαιτήσεων που απέκτησε σε εταιρία διαχείρισης του άρθρου 1 ν. 4354/2015 που εδρεύει στην Ελλάδα. Η εταιρία διαχείρισης είναι αντίκλητος, δεκτική καταβολής και πάσης επικοινωνίας για τις απαιτήσεις που της ανατέθηκε να διαχειριστεί.
- Έχει παρατηρηθεί ότι σε δάνεια που έχουν ήδη εκχωρηθεί είτε μέσω του ν. 4354/2015 είτε μέσω του ν. 3156/2003 (τιτλοποίηση απαιτήσεων), προσφέρονται από τους εκδοχείς γενναιόδωρες εκπτώσεις στην αποπληρωμή των οφειλών, που σε ορισμένες περιπτώσεις φτάνουν ακόμα και το 50% με 60%.
Τέλος, θα ήθελα να επισημάνω ότι ο νομοθέτης του ν. 4354/2015 ίσως ορθώς αποφάσισε να μην δώσει ευθέως το δικαίωμα στους δανειολήπτες των κόκκινων δανείων να εξαγοράσουν τα δάνεια που οφείλουν, καθώς κάτι τέτοιο θα οδηγούσε κατά πάσα πιθανότητα στην πρόκληση ηθικού κινδύνου (moral hazard) και στην εμπέδωση μίας αζήμιας πτώχευσης, στοιχεία που θα διόγκωναν το πρόβλημα, παρά θα το έλυναν.
Ο Σωκράτης Τσαχιρίδης είναι δικηγόρος Αθηνών, μεταπτυχιακός διπλωματούχος Πάντειου Πανεπιστημίου και ειδικος σε θέματα τραπεζικού δικαίου. Για περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να καλέσετε στο 211 400 5285.
