Νομοθετική Διαδικασία
(άρθρα 84-88 και 93-107 του ΚτΒ)
Η νομοθετική πρωτοβουλία ασκείται είτε από την Κυβέρνηση (με νομοσχέδια) είτε από την ίδια τη Βουλή των Ελλήνων (με προτάσεις νόμων).
Οι νόμοι ψηφίζονται είτε από την Ολομέλεια της Βουλής των Ελλήνων είτε από τις αρμόδιες διαρκείς κοινοβουλευτικές επιτροπές (άρθρο 70 παρ.2 του Συντ.). Στην τελευταία περίπτωση η Ολομέλεια απλώς συζητά και ψηφίζει σε μια ενιαία συνεδρίαση το νομοσχέδιο (άρθρο 72 παρ.4 του Συντ.). Το άρθρο 72 παρ. 1 του Συντάγματος αναφέρει ποια νομοσχέδια (με βάση το περιεχόμενό τους) συζητούνται και ψηφίζονται από την Ολομέλεια (πχ. τα νομοσχέδια που οργανώνουν την προστασία ενός ατομικού δικαιώματος ή εκείνα που ερμηνεύουν αυθεντικά έναν προηγούμενο νόμο ή ο εκλογικός νόμος κλπ.). Στην Ολομέλεια, επίσης, ψηφίζονται όλοι οι νόμοι για τους οποίους το Σύνταγμα απαιτεί μιαν ειδική πλειοψηφία (πχ. η αμνηστία για πολιτικά εγκλήματα, η αναγνώριση σε διεθνείς οργανισμούς αρμοδιοτήτων που προβλέπονται από το Σύνταγμα κλπ.)
Τα νομοσχέδια και οι προτάσεις νόμων συνοδεύονται υποχρεωτικά από αιτιολογική έκθεση (η οποία αναλύει τους σκοπούς των προτεινόμενων ρυθμίσεων) και από το κείμενο των ισχυουσών διατάξεων που καταργούνται ή τροποποιούνται. Επίσης, το νομοσχέδιο ή η πρόταση νόμου που συνεπάγεται επιβάρυνση του προϋπολογισμού, συνοδεύεται από έκθεση του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους η οποία καθορίζει το ύψος της δαπάνης, καθώς και από έκθεση του Υπουργού Οικονομικών και του προτείνοντος Υπουργού για τον τρόπο με τον οποίο θα καλυφθεί η δαπάνη αυτή (ή η τυχόν ελάττωση των εσόδων). Τα νομοσχέδια συνοδεύονται, επίσης, υποχρεωτικά, από έκθεση αξιολόγησης των συνεπειών της ρύθμισης και από έκθεση επί της δημόσιας διαβούλευσης που έχει προηγηθεί της κατάθεσής τους.
Τέλος, τα νομοσχέδια και οι προτάσεις νόμων κοινοποιούνται στον Πρόεδρο του Επιστημονικού Συμβουλίου της Βουλής, ο οποίος τα παραπέμπει στην Επιστημονική Υπηρεσία προς νομοτεχνική και επιστημονική επεξεργασία και σύνταξη έκθεσης επί των εξής πεδίων: α) Έρευνα της σχέσης των προτεινόμενων ρυθμίσεων με την ισχύουσα νομοθεσία, β) Προτάσεις για την εναρμόνιση των προτεινόμενων ρυθμίσεων προς το Σύνταγμα, το δίκαιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης και τους κανόνες του Διεθνούς Δικαίου που ισχύουν ως εσωτερικό δίκαιο, γ) Βιβλιογραφικό και νομολογιακό υλικό, δ) Πληροφορίες για ειδικότερα θέματα. Η έκθεση διανέμεται στους Βουλευτές πριν από την εισαγωγή του νομοσχεδίου ή της πρότασης νόμου στην Ολομέλεια της Βουλής, και αναρτάται στο διαδίκτυο.
Τροπολογίες ή προσθήκες σε υπό ψήφιση νομοσχέδια και προτάσεις νόμου μπορούν να υποβάλουν τόσο οι Υπουργοί όσο και οι Βουλευτές. Οι τροπολογίες αυτές πρέπει να κατατεθούν το αργότερο τρεις πλήρεις ημέρες πριν αρχίσει η συζήτηση και επεξεργασία του νομοσχεδίου και την Παρασκευή η κατάθεση πρέπει να γίνει έως τις 13:00. Τροπολογίες που υποβάλλονται από Υπουργούς συνοδεύονται και από συνοπτική έκθεση αξιολόγησης των συνεπειών της ρύθμισης.
Κάθε νομοσχέδιο παραπέμπεται στην αρμόδια διαρκή κοινοβουλευτική επιτροπή. Αυτή, εάν μεν πρόκειται για νομοσχέδιο αρμοδιότητας της Ολομέλειας της Βουλής των Ελλήνων, το επεξεργάζεται και το παραπέμπει στην Ολομέλεια για ψήφιση. Εάν το νομοσχέδιο δεν ανήκει στην ανωτέρω κατηγορία, τότε η επιτροπή το επεξεργάζεται και το ψηφίζει. Και στην περίπτωση αυτή το νομοσχέδιο εισάγεται στην Ολομέλεια, η οποία όμως το συζητά και το ψηφίζει ενιαία, σε μία συνεδρίαση.
Κατά την επεξεργασία νομοσχεδίου ή πρότασης νόμου από την αρμόδια κοινοβουλευτική επιτροπή και μέχρι τη δεύτερη ανάγνωση των άρθρων κάθε ειδική μόνιμη επιτροπή μπορεί, να διατυπώνει γνώμη για θέμα ιδιαίτερης σημασίας του οικείου νομοσχεδίου ή προτάσεως, το οποίο εμπίπτει στην αρμοδιότητά της.
Άλλες διαδικασίες
(άρθρα 108-123 του ΚτΒ)
Η παλαιότερη ιστορικά, αλλά και σημαντικότερη αρμοδιότητα της Βουλής των Ελλήνων είναι η νομοθετική, δηλαδή η θέσπιση κανόνων δικαίου. Τη νομοθετική αρμοδιότητα αυτή δεν θα πρέπει να την εννοήσουμε μόνον με τη στενή έννοια, δηλ. την ψήφιση τυπικών νόμων. Έτσι, στη συνέχεια θα παρουσιαστούν όλες οι προβλεπόμενες από το Σύνταγμα περιπτώσεις όπου η Βουλή παράγει γενικούς και απρόσωπους κανόνες δικαίου.
Η αναθεώρηση του Συντάγματος Η Βουλή των Ελλήνων ψηφίζει μόνη της, χωρίς δηλ. τη συμμετοχή του Προέδρου της Δημοκρατίας ή της Κυβέρνησης ως διακριτό αυτοτελές πολιτειακό όργανο, την αναθεώρηση του Συντάγματος. Η διαδικασία της αναθεώρησης εκτείνεται σε δύο συνεχόμενες περιόδους (άρα σε δύο συνεχόμενες Βουλές) και περιγράφεται αναλυτικά στο άρθρο 110 του Συντάγματος και στο άρθρο 119 του Κανονισμού της Βουλής. Το Σύνταγμα του 1975 έχει αναθεωρηθεί μέχρι σήμερα τρεις φορές: το 1986 (Α’ και Β’ Ψήφισμα), το 2001 και το 2008.
Η ψήφιση του Κανονισμού της Βουλής
Η Βουλή ψηφίζει μόνη της (χωρίς, δηλαδή, τη σύμπραξη του Προέδρου της Δημοκρατίας) τον Κανονισμό της και τις τροποποιήσεις που επιφέρει σε αυτόν
(άρθρο 65 παρ. 1 Σ.)
Η ψήφιση του προϋπολογισμού, του απολογισμού και του γενικού ισολογισμού του Κράτους και της Βουλής
(άρθρο 72 παρ. 1 εδ. β΄ Σ.)
Η έγκριση των προγραμμάτων οικονομικής και κοινωνικής ανάπτυξης
(άρθρο 79 παρ. 8 Σ.)
Η απόφαση για τη διεξαγωγή δημοψηφίσματος
(άρθρο 44 παρ. 2 Σ.)
Η απόφαση για τη θέση σε εφαρμογή του νόμου για την κατάσταση πολιορκίας
(άρθρο 48 Σ.)
Η παροχή συγκατάθεσης της Βουλής των Ελλήνων για αναστολή των εργασιών της για χρονικό διάστημα μεγαλύτερο των τριάντα ημερών ή για επανάληψη της αναστολής των εργασιών κατά την ίδια βουλευτική σύνοδο
(άρθρο 40 παρ. 3 Σ.)
Τέλος, η Βουλή εκλέγει τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας (άρθρο 32 Σ.) και το Προεδρείο της Βουλής (άρθρο 65 παρ. 2 Σ.).
