Ο Δικηγορικός Σύλλογος Σερρών , σε έκτακτη συνεδρίαση του Διοικητικού του Συμβουλίου την 30.06.2015 , αποφάσισε σχετικά με το θέμα της διενέργειας του δημοψηφίσματος της 05.07.2015 και των διαδικασιών που ακολουθήθηκαν για να φτάσουμε σε αυτό . Συγκεκριμένα ομόφωνα ενέκρινε το παρακάτω ψήφισμα .
Δικηγορικός Σύλλογος Σερρών – Ψήφισμα της 30.06.2015
Ο δικηγόρος κατά το αρ. 1 του Ν. 4194/2013 είναι δημόσιος λειτουργός . Το λειτούργημα του αποτελεί θεμέλιο του κράτους δικαίου . Ενώ κατά το αρ. 90 του ίδιου Νόμου , στους Δικηγορικούς Συλλόγους ανήκει μεταξύ άλλων : α) Η υπεράσπιση των αρχών και κανόνων του κράτους δικαίου σε μια δημοκρατική πολιτεία….. ε) Η διατύπωση γνωμών και προτάσεων που αφορούν στη βελτίωση της νομοθεσίας, την ερμηνεία και την εφαρμογή της …ζ) Η άσκηση παρεμβάσεων ενώπιον δικαστηρίων και κάθε αρχής για κάθε ζήτημα εθνικού, κοινωνικού, πολιτισμικού, οικονομικού ενδιαφέροντος και περιεχομένου που ενδιαφέρει τα μέλη του συλλόγου ή το δικηγορικό σώμα γενικότερα, καθώς και για κάθε ζήτημα εθνικού, κοινωνικού, πολιτισμικού ή οικονομικού ενδιαφέροντος.
Σύμφωνα με τις διατάξεις του άρ. 44 παρ. 2 εδάφιο α΄ του Συντάγματος , του Ν. 4023/2011 , την σχετική πρόταση της Κυβέρνησης ως προς την διεξαγωγή Δημοψηφίσματος για κρίσιμο εθνικό θέμα , την από 27.06.2015 απόφαση της Ολομέλειας της Βουλής των Ελλήνων , προκηρύχθηκε δημοψήφισμα για την 5η Ιουλίου 2015, προκειμένου ο Ελληνικός Λαός να αποφανθεί επί του ακόλουθου ερωτήματος : «Πρέπει να γίνει αποδεκτό το σχέδιο συμφωνίας, το οποίο κατέθεσαν η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο στο Eurogroup της 25.06.2015 και αποτελείται από δύο μέρη, τα οποία συγκροτούν την ενιαία πρότασή τους ; Το πρώτο έγγραφο τιτλοφορείται «Reforms for the completion of the Current Program and Beyond» («Μεταρρυθμίσεις για την ολοκλήρωση του τρέχοντος προγράμματος και πέραν αυτού») και το δεύτερο «Preliminary Debt sustainability analysis» («Προκαταρκτική ανάλυση βιωσιμότητας χρέους»). Ακολούθησε η από 28.06.2015 Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου (ΦΕΚ Α΄-64) , με την οποία συντομεύθηκαν οι προθεσμίες του Ν. 4023/2011 και εν γένει προσδιορίστηκε ο τρόπος διεξαγωγής του δημοψηφίσματος .
Προκειμένου να λάβουμε θέση , αρχικά λάβαμε υπόψη μας τις ανωτέρω διατάξεις , αλλά και επιπλέον τις βασικές αρχές του Συντάγματος , όπως σήμερα ισχύει , και ειδικότερα την δημοκρατική αρχή και την αρχή της λαϊκής κυριαρχίας , που κατονομάζεται στο αρ. 52 του Συντάγματος και επιβάλλει την ελεύθερη και ανόθευτη εκδήλωση της λαϊκής θέλησης . Επιπρόσθετα χρησιμοποιήσαμε ως εργαλείο για τη διατύπωση της γνώμης μας και τις «Κατευθυντήριες Γραμμές για τη Διεξαγωγή Δημοψηφισμάτων» (Κώδικας Βέλτιστης Πρακτικής για τα Δημοψηφίσματα) , που υιοθετήθηκαν από την «Επιτροπή για τις Δημοκρατικές Εκλογές» και την Επιτροπή της Βενετίας στις 12 και 1-14 Οκτωβρίου 2006 αντίστοιχα . Σύμφωνα με τις τελευταίες , η πιο σημαντική εγγύηση υπέρ της ισότητας αλλά και η πιο θεμελιώδης για τη διενέργεια μιας δημοψηφισματικής διαδικασίας , είναι αυτή που εμπεριέχεται στο άρθρο Ι.3.1 και αφορά την ανάγκη για απόλυτη ουδετερότητα των δημόσιων και διοικητικών αρχών ως προς τις αντιτιθέμενες θέσεις και ως προς το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος . Ακόμη , σύμφωνα με «Κατευθυντήριες αυτές Γραμμές» , αναγκαία είναι η προηγούμενη έγκαιρη αντικειμενική και πλήρης ενημέρωση των ψηφοφόρων ως προς το κείμενο που υποβάλλεται σε δημοψήφισμα, την αιτιολογική του έκθεση , καθώς και το υλικό της εκστρατείας των αντιτιθέμενων ως προς το περιεχόμενό του απόψεων.
Μετά από αυτά ανακύπτουν κατά τη γνώμη μας σοβαρά ζητήματα αντισυνταγματικότητας της όλης διαδικασίας και του ίδιου φυσικά του δημοψηφίσματος για τους εξής λόγους :
- το χρονικό διάστημα από την προκήρυξη μέχρι και την διεξαγωγή του δημοψηφίσματος είναι πάρα πολύ μικρό (μία εβδομάδα) . Έτσι λοιπόν οι πολίτες δεν προλαβαίνουν να ενημερωθούν για το περιεχόμενο των ερωτημάτων .
- το ίδιο το ερώτημα του δημοψηφίσματος είναι ασαφές και προϋποθέτει την ύπαρξη , κυκλοφορία και γνώση του ελληνικού κειμένου της πρότασης των θεσμών . Ενώ περαιτέρω , αν η τελευταία (πρόταση των θεσμών) σήμερα δεν ισχύει , τίθεται και ένα επιπλέον ζήτημα για τη νομιμότητα του δημοψηφίσματος .
- η πολιτική υπόδειξη του «ΟΧΙ» προς τους ψηφοφόρους από πλευράς της κυβέρνησης νοθεύει την αμερόληπτη πολιτικά στάση , που οφείλει αυτή να έχει , γιατί η ίδια διεξάγει το δημοψήφισμα και επομένως η κυβέρνηση εκπροσωπεί τον λαό στο σύνολό του .
- το ψηφοδέλτιο του δημοψηφίσματος είναι ένα και προηγείται το ΟΧΙ του ΝΑΙ , σε αντίθεση και με τη διεθνή πρακτική , κάτι που επισημάνθηκε και από τους Συνταγματολόγους .
- Η έκδοση πράξης νομοθετικού περιεχομένου , η οποία τροποποίησε το Νόμο για τα δημοψηφίσματα που ισχύει από το 2011 , αφού προκηρύχτηκε όμως το δημοψήφισμα , φαίνεται ότι έγινε προκειμένου να εξυπηρετηθεί η συγκυρία και συνιστά σοβαρό πλήγμα για το ισοζύγιο των πολιτικών λειτουργιών του κράτους.
- επί των διαδικαστικών ζητημάτων : δεν προβλέφθηκαν εκλογικά τμήματα στα κράτη μέλη της ΕΕ και έτσι αποκλείονται οι Έλληνες του εξωτερικού , οι προθεσμίες έχουν περιοριστεί στο ελάχιστο , ενώ και οι διορισμοί των δικαστικών αντιπροσώπων και των εφορευτικών επιτροπών δεν γίνονται με κλήρωση , αλλά αντίθετα θα ισχύουν οι κληρώσεις των εκλογών της 25ης Ιανουαρίου 2015 .
Καταλήγοντας , η προσφυγή στη δημοψηφισματική διαδικασία προσλαμβάνει ουσιαστική σημασία μόνο υπό τον όρο ότι λαμβάνει χώρα εντός ενός πολιτικού πλαισίου που να εγγυάται την πλήρη πληροφόρηση , τον ελεύθερο πολιτικό διάλογο , την ανταλλαγή απόψεων και την ελευθερία διαμόρφωσής τους από τους ψηφοφόρους . Μόνο υπό τους αναγκαίους αυτούς όρους , τα δημοψηφίσματα είναι δυνατόν να συμβάλουν με τρόπο ουσιαστικό στην άμεση συμμετοχή των πολιτών και στη νομιμοποίηση των κρίσιμων πολιτικών αποφάσεων που λαμβάνονται στο πλαίσιο των σύγχρονων αντιπροσωπευτικών δημοκρατιών . Με την παρατήρηση αυτή στην πράξη υπογραμμίζεται το ακόλουθο : η άμεση συμμετοχή των πολιτών σε αντίθεση με ότι συχνά δηλώνεται στην πολιτική διαμάχη δε συνιστά πανάκεια για τη θεραπεία κάθε πολιτικού κακού αλλά μία μόνον από τις περισσότερες αγωνιστικές προϋποθέσεις της πορείας μιας πολιτικής κοινωνίας προς τη δημιουργία και απόλαυση μιας γνήσιας δημοκρατίας. Μιας δημοκρατίας που επιτυγχάνει να εγγυάται με τρόπο αυθεντικό την ισότητα και την αυτονομία των μελών-πολιτών της .
Σέρρες , 30.06.2015
Ο Πρόεδρος Ο Γενικός Γραμματέας
Παναγιώτης Γ. Καρίπογλου Αλέξανδρος Κ. Παρασκεϋιώτης
