*γράφει η Βάσω Νάσιου, προπτυχιακή Νομικής ΔΠΘ
Αφορμή για το συγκεκριμένο άρθρο αποτελεί μια πρόσφατη δικαστική απόφαση δικαστηρίου των Ηνωμένων Πολιτειών,με την οποία δόθηκε η ευκαιρία σε δύο χιμπατζήδες να αποκτήσουν το δικαίωμα habeas corpus-δικαίωμα το οποίο απευθύνεται καταρχήν σε φυλακισμένα ή υπό κράτηση άτομα. Αν αναλογιστούμε το γεγονός ότι τα συγκεκριμένα ζώα ήταν πειραματόζωα σε αμερικανικό Πανεπιστήμιο,τότε εύλογα θα μπορούσαμε να δικαιολογήσουμε και την απόφαση του δικαστή.Το συγκεκριμένο θέμα σχετικά με τα δικαιώματα των ζώων και το αν όντως θα πρέπει να θεωρούνται πράγματα έχει εξεταστεί πολλές φορές από διεθνείς και εσωτερικούς φορείς,οργανισμούς κλπ.Χαρακτηριστικό άλλωστε είναι και το παράδειγμα προ κάποιων ετών με τη συγκέντρωση υπογραφών και την αποστολή τους στο Κοινοβούλιο,προκειμένου να υπάρξει κάποια ουσιαστική αλλαγή.Εντούτοις,πριν ξεκινήσουν τα παράπονα σχετικά με την αδράνεια που παρατηρείται στο παραπάνω θέμα,θα ήθελα να αναφερθώ στην σχετική ισχύουσα νομοθεσία-νομολογία που έχει προλύψει,προκειμένου να εξυπηρετηθεί ο σκοπός περί προστασίας των ζώων.
Έχει ειπωθεί αρκετές φορές ότι ίσως θα ήταν πρέπον να δημιουργηθεί μια καινούργια,ειδική κατηγορία(sui generis ίσως) στον ΑΚ,στην οποία θα ενταχθούν τα ζώα και η οποία θα έχει ως κύριο στόχο την προστασία τους απέναντι στην όποιου είδους εκμετάλλευση ή κακομεταχείριση.Ήδη από το 1975,το άρθρο 24 του Συντάγματος αναφέρεται στην προστασία του φυσικού περιβάλλοντος,μέσα στο οποίο εντάσσεται και κάθε είδους ζωντανός οργανισμός(βλ.ζώα),αλλά και η ενσωμάτωση της Ευρωπαϊκής Σύμβασης το 1992 στο εσωτερικό δίκαιο,η οποία μερίμνησε και για την ασφάλεια των ζώων,συνέβαλε στο σκοπό αυτό.Πιο συγκεκριμένα με το Ν. 3170/2003 καθορίζονται λεπτομερώς διατάξεις και κανόνες,οι οποίοι απευθύνονται στην άμεση προστασία και φροντίδα των ζώων,είτε αυτά είναι ζώα συντροφιάς είτε αδέσποτα.Αναφορικά με τον προαναφερθέντα νόμο,σε περίπτωση κακομεταχείρισης ή βασανισμού οικόσιτου ζώου προβλέπεται μάλιστα η αφαίρεση του με εισαγγελική εντολή από τον ιδιοκτήτη και η μεταφορά του σε ασφαλές μέρος(φιλοζωικό σωματείο,καταφύγιο για αδέσποτα ζώα κ.ο.κ.).Επιπλέον,με νόμο του 1981(ν. 1197/81) προβλέπονται μια σειρά από ποινικές διατάξεις σε ό,τι αφορά τον βασανισμό,την κακοποίηση,την θανάτωση,την παράνομη ευθανασία,την παραβίαση κανόνων για πειραματόζωα,αλλά και την εκτροφή,εκπαίδευση ζώων προς εκμετάλλευση με στόχο οικονομικό όφελος.Σκόπιμο θα ήταν να αναφερθεί ότι στην περίπτωση βασανισμού ζώου,ο ν.1197 προβλέπει φυλάκιση έως και 6 μήνες ή χρηματική ποινή από 300 έως 1500 ευρώ ή σε μερικές περιπτώσεις και τα δύο,ανάλογα με το μέγεθος της κακοποίησης.Επιπλέον,το 2010 με δικαστική απόφαση του Μονομελούς Πλημ/κείου Ρόδου,καταδικάστηκε σε 12μηνη φυλάκιση(και μάλιστα του επιβλήθηκε και χρηματικό πρόστιμο ) άνθρωπος,ο οποίος είχε κακοποιήσει δύο ζώα.
Συνειδητοποιούμε επομένως ότι προστασία από το νόμο παρέχεται στα ζώα.Το ζήτημα όμως που τίθεται είναι το εξής:αποτρέπει η ύπαρξη νομικού πλαισίου σχετικά με την προστασία των ζώων πιθανούς μελλοντικούς “δράστες”;Θέλω να ελπίζω ότι οι παραπάνω προσπάθειες εκπολιτισμού σε ό,τι αφορά τα δικαιώματα των ζώων,με τη θέσπιση νόμων αλλά και με τον παραδειγματισμό μέσω των δικαστικών αποφάσεων κατά προσώπων που έχουν βλάψει ζώα θα έχουν κάποιο αντίκρυσμα.
Κλείνοντας,θα ήθελα να αναφερθώ και στην Οικουμενική Διακήρυξη των Δικαιωμάτων των Ζώων,που αποτελεί ένα κίνημα με κύριο στόχο να ενθαρρύνει τα Ηνωμένα Έθνη να κατοχυρώσουν τα δικαιώματα των ζώων,όπως ακριβώς έχουν κατοχυρώσει και τα δικαιώματα των ανθρώπων.
Συνοπτικά,τα κύρια σημεία της διακήρυξης αυτής είναι τα εξής:α)όλα τα ζώα γεννιούνται με ίσα δικαιώματα στη ζωή και στη δυνατότητα ύπαρξης,β)ο άνθρωπος οφείλει να σέβεται τη ζωή κάθε ζώου,γ)η εγκατάλειψη ενός ζώου θεωρείται πράξη απάνθρωπη και εξευτελιστική.Είναι σημαντικό,επομένως,η πρόοδος που έχει σημειωθεί στην ασφάλεια των ζώων από πλευράς νόμων και δικαστηρίων να συνεχιστεί.
