Όπως είναι ευρέως διαδεδομένο, οι νέες τεχνολογίες έχουν οδηγήσει στην αλλαγή της δομής της εργασίας, της μορφής των συνθηκών και του περιεχομένου των εργασιακών σχέσεων[1]. Μια από τις ειδικότερες εκφράσεις του φαινομένου της ευέλικτης μορφής απασχόλησης είναι η τηλεργασία[2]. Στην τηλεργασία οι έννοιες του χώρου και του χρόνου εργασίας ακόμη και η έννοια του εργαζόμενου αποκτούν νέο περιεχόμενο.
Η τηλεργασία και η “κινητή τεχνολογία” καθιστούν δυσδιάκριτα τα όρια μεταξύ σπιτιού και εργασίας. Οι νέες, όμως, ευέλικτες μορφές εργασίας απαιτούν, πολύ συχνά, μεγαλύτερη συμμετοχή και αυτενέργεια των εργαζομένων, αλλά συνεπάγονται ταυτόχρονα και μεγαλύτερη διείσδυση στον ιδιωτικό χωροχρόνο[3].
Η τηλεργασία[4], ως κοινωνικό φαινόμενο[5], ορίζεται ως η εργασία από απόσταση με σύμβαση εργασίας, εξαρτημένης ή ανεξάρτητης, που προσφέρεται άμεσα σε μια επιχείρηση με τη συνδυασμένη χρήση της πληροφορικής, των τηλεπικοινωνιών και κάθε άλλης δυνατότητας που προσφέρουν τα μέσα πολλαπλής επικοινωνίας (τα Multimedia)[6].
Ήδη, οι κοινωνικοί συνομιλητές σε ευρωπαϊκό επίπεδο (CES, UNICE/UEAPME και CEEP), στη σχετικά πρόσφατη συμφωνία-πλαίσιο για την τηλεργασία που υπέγραψαν στις 16 Ιουλίου 2002, όρισαν τη μορφή αυτή εργασίας ως εξής: «Η τηλεργασία είναι μια μορφή οργάνωσης ή/και εκτέλεσης της εργασίας, με τη χρήση τεχνολογιών της πληροφορίας, στο πλαίσιο μιας σύμβασης ή μιας σχέσης εργασίας, όπου η εργασία, η οποία θα μπορούσε επίσης να πραγματοποιηθεί στις εγκαταστάσεις του εργοδότη, διενεργείται εκτός αυτών των εγκαταστάσεων κατά τακτικό τρόπο»[7].
Με βάση τον ορισμό αυτό, δύο είναι οι όροι για την ύπαρξη της τηλεργασίας: α) Η εργασία να παρέχεται εκτός των εγκαταστάσεων του εργοδότη και β) να χρησιμοποιούνται για την παροχή αυτή τεχνολογίες της πληροφορίας. Συνεπώς, προκειμένου να χαρακτηρισθεί μια απασχόληση ως «τηλεργασία» δεν ενδιαφέρει το αντικείμενο της συγκεκριμένης δραστηριότητας, αλλά αυτό που ενδιαφέρει είναι ο τρόπος και ο τόπος που παρέχεται αυτή (télélocal)[8].
Στην τελεργασία μπορεί να ενταχθεί κάθε περίπτωση παροχής εργασίας με τα σύγχρονα μέσα, όπως είναι η συνεργασία ανάμεσα σε ανεξάρτητα δρώντα πρόσωπα ή ακόμη και η παροχή υπηρεσιών από επιχειρήσεις σε πελάτες εξ αποστάσεως με τη χρήση της τεχνολογίας (τηλεϋπηρεσίες). Βάσει όμως του άρθρου αυτού λαμβάνεται η τηλεργασία με τη στενή του όρου έννοια[9].
Είναι φανερό πως η τηλεργασία εντάσσεται στο γενικότερο φαινόμενο της εργασίας από απόσταση που προϋπήρχε όπως άλλωστε και η κατ' οίκον εργασία. Η παρέμβαση της νέας τεχνολογίας ανατρέπει τις παλιές παραδοσιακές μορφές οργάνωσης των επιχειρήσεων και συνακόλουθα γίνεται δομικό στοιχείο των νέων παραγωγικών σχέσεων, φέρνοντας την επανάσταση στις παραδοσιακές δομές της επιχείρησης[10].
Η τηλεργασία κατηγοριοποιείται ανάλογα με τον τύπο της εργασιακής σχέσης μεταξύ εργοδότη- εργαζομένου και το χώρο εργασίας. Έτσι, μπορεί να διεκπεραιώνεται “εσωτερικά”, δηλαδή ο τηλεργαζόμενος να διατηρεί βάσει συμβολαίου μόνιμη εργασιακή σχέση με την επιχείρηση ή “εξωτερικά”, οπότε ο τηλεργαζόμενος δεσμεύεται βάσει συμβολαίου για την διεκπεραίωση συγκεκριμένων εργασιών με ορισμένο χρονικό περιθώριο. Τέλος, ο τηλεργαζόμενος μπορεί να εργάζεται κατ' οίκον ή να μετακινείται συνεχώς ανάλογα με τις απαιτήσεις της εργασίας που έχει αναλάβει[11].
Μορφές
Οι μορφές με τις οποίες εμφανίζεται η τηλεργασία είναι πολλές και διάφορες. Αυτή η πολυμορφία είναι αποτέλεσμα της ελευθερίας των συνδυασμών που προσφέρονται στην πράξη. Μπορούμε, λοιπόν, να τις διακρίνουμε με διάφορα κριτήρια.
Μια πρώτη διάκριση είναι αυτή που γίνεται με βάση τον τόπο ή χώρο που επιλέγεται για την εκτέλεσή της, οπότε διακρίνεται σε τηλεργασία “κατ' οίκον”, σε ¨κινητή” ή μεταφερόμενη τηλεργασία, σε τηλεργασία σε ειδικούς διαμορφωμένους χώρους, τα τηλεκέντρα εργασίας με διάφορες παραλλαγές.
Έτσι, όπως αναφέραμε, μπορεί να έχει τη μορφή της “κατ' οίκον τηλεργασίας”(homeworking ή home based telework, travail électronique à domicile), δηλαδή μιας εργασίας που παρέχει ο εργαζόμενος όχι στους συνήθους χώρους εργασίας (έδρα της επιχείρησης ή διάφορες επιχειρησιακές εγκαταστάσεις ομαδικής παροχής της εργασίας), αλλά στο χώρο κατοικίας του και στηρίζεται στη χρήση της τεχνολογίας της πληροφορικής και στη χρησιμοποίηση των τηλεπικοινωνιών[12].
Η τηλεργασία κατ' οίκον που αποτελεί την κύρια και την πιο διαδεδομένη μορφή τηλεργασίας συνιστά πρακτικά μετεξέλιξη της παραδοσιακής κατ' οίκον εργασίας. Έτσι παρατηρείται το παράδοξο φαινόμενο η μεταβιομηχανική κοινωνία να μας επαναφέρει στην προβιομηχανική εποχή, όπου ο οίκος ήταν η βασική μονάδα παραγωγής[13]. Με τη βιομηχανική επανάσταση η κατ' οίκον εργασία κατέστη περιθωριακή μορφή εργασίας γιατί το παραγωγικό σύστημα που αυτή επεξεργάσθηκε βασίστηκε στη συγκέντρωση της εργασίας σ' ένα συγκεκριμένο χώρο, την επιχείρηση. Στη μεταβιομηχανική εποχή θα καταστεί εκ νέου κύρια μορφή εργασίας[14].
Στη χώρα μας η κατ' οίκον εργασία γνωρίζει την τελευταία τριακονταετία ξεχωριστή άνθηση, ανεξάρτητη από το φαινόμενο της τηλεργασίας, στο πλαίσιο της εξαγωγής της μισθωτής εργασίας ή της υπεργολαβίας, γνωστή και ως εργασία φασόν. Η παρεμβολή, φυσικά, της τεχνολογίας έδωσε και πρόκειται να δώσει μεγάλη ώθηση στην ανάπτυξή της.
Ωστόσο, υπάρχουν και άλλες περιπτώσεις ηλεκτρονικής τηλεργασίας, όπου το πόστο εργασίας δεν βρίσκεται στο χώρο μόνιμης κατοικίας του τηλεργαζομένου, αλλά σε κάποιον άλλο περιστασιακό τηλεργατικό χώρο, όπως είναι είτε ένας πρόσκαιρος τόπος διαμονής (πχ. Ξενοδοχείο, τόπος διακοπών), είτε ένας μη σταθερός τόπος (τηλεργασία μέσα στα μέσα μεταφοράς κλπ.), όπου μπορούμε να μιλάμε και για “κινητή τηλεργασία” (mobile telework, travail mobile, ή travail itinérant)[15].
Στην “κινητή τηλεργασία” δεν έχουμε ένα σταθερό χωρικό σημείο εργασίας αλλά αυτό συναρτάται από το πού βρίσκεται κάθε φορά ο εργαζόμενος (τρένο, πλοίο, ξενοδοχείο, κτλ). Επτά εκατομμύρια εργαζόμενοι στις ΗΠΑ είναι κινούμενοι τηλεργαζόμενοι[16].
Επίσης τηλεργασία μπορεί να παρέχεται σε ένα “επικοινωνιακό κέντρο” μιας επιχείρησης, σχετικά ανεξάρτητο απ' τις λοιπές εγκαταστάσεις της. Πρόκειται εδώ για τη λεγόμενη “δορυφορική μονάδα” (centre satellite, bureau satellite) ή τα λεγόμενα “Κέντρα κλήσης” (call Centers), που είναι σχετικά αυτόνομη απ' τις κύριες εγκαταστάσεις της επιχείρησης, η οποία, μολονότι βρίσκεται σε απόσταση από τη μητρική επιχείρηση έχει μια άμεση και συχνή επαφή μαζί της χάριν της επιχείρησης με τους πελάτες της. Η τηλεργασία αυτής της μορφής παρέχεται συχνά πάνω στη βάση μιας σύμβασης μερισμού εργασίας (Job- Sharing)[17].
Εξάλλου, τηλεργασία μπορεί να παρέχεται μέσα σε ένα “Τηλεργατικό Κέντρο” (teleworking centres ή telecottages, télécentres ή centres de voisinage), στο οποίο συγκεντρώνονται ηλεκτρονικοί εξοπλισμοί τους οποίους μοιράζονται διάφοροι χρήστες[18]. Το ενδιαφέρον σ' αυτή την περίπτωση είναι ότι δημιουργούνται μικρές εκμεταλλεύσεις μακριά από την κεντρική εκμετάλλευση και κοντά στον τόπο κατοικίας του εργαζομένου. ΄Έτσι προσφέρει, όπως και η κατ' οίκον εργασία, εξοικονόμηση χώρων κεντρικών γραφείων και αποτρέπει τη μετακίνηση του εργαζομένου.
Στην περίπτωση που στα τηλεκέντρα συνυπάρχουν τηλεργαζόμενοι από περισσότερες επιχειρήσεις δημιουργείται το πρωτότυπο φαινόμενο της συνύπαρξης ετερογενούς προσωπικού και έτσι τίθεται υπό αμφισβήτηση η ενότητα της εκμετάλλευσης.
Η διάσπαση της επιχείρησης μπορεί να έχει και διεθνή διάσταση με τηλεργασία προσφερόμενη από το εξωτερικό. Έτσι διακρίνουμε την “ιθαγενή” τηλεργασία και την “διεθνή” τηλεργασία[19]. Άλλωστε, όλο και περισσότερες επιχειρήσεις αποσπούν τμήματα από την κεντρική οργάνωσή τους και οργανώνουν την εργασία τους σε μικρά περιφερειακά κέντρα στο εξωτερικό με σκοπό να εκμεταλλευτούν το μικρότερο κόστος εργασίας. Μάλιστα, παρατηρείται ότι η τηλεργασία δεν ενδιαφέρει μόνο τα μητροπολιτικά κέντρα, αλλά παρουσιάζει ταυτόσημο ενδιαφέρον και για τις λιγότερο ανεπτυγμένες περιοχές, δημιουργώντας ουσιαστικά μια διεθνή αγορά εργασίας[20].
Μια ειδική μορφή εμφάνισης τηλεργασίας είναι η λεγόμενη “εκτός συνόρων τηλεργασία” (télétravail off-shore), που δεν είναι τίποτε άλλο παρά ένα είδος υπεργολαβίας επιχειρήσεων του τριτογενούς τομέα σε χώρες χαμηλού μισθολογικού κόστους, όπως είναι οι αναπτυσσόμενες χώρες της Αφρικής και της Ασίας, χώρες οι οποίες τείνουν να γίνουν “ζώνες εξαγωγής τηλεργασίας”.
Ακόμα μία μορφή τηλεργασίας αποτελεί εκείνη που παρέχεται στο πλαίσιο των “επιχειρήσεων παροχής τηλε-υπηρεσιών”. Πρόκειται για επιχειρήσεις που διαθέτουν και εμπορευματοποιούν πληροφοριακά προϊόντα ή υπηρεσίες (πχ. Υπηρεσίες τηλεματικής, τηλεπληροφόρηση) και χρησιμοποιούν εργαζόμενους που ζουν κοντά στην έδρα τους, ενώ οι χρήστες ή πελάτες της επιχείρησης βρίσκονται σε απόσταση[21].
Ακόμη, άλλη διάκριση σημαντική είναι η διάκριση σε “αμιγή” τηλεργασία και σε “μικτές μορφές” τηλεργασίας με κανονική εργασία, κι αυτό συμβαίνει κυρίως ανάλογα με τις συνθήκες η τηλεργασία μπορεί να εναλλάσσεται με ορισμένες μέρες με παροχή κανονικής εργασίας στην επιχείρηση. Είναι δυνατόν η τηλεργασία να είναι μερικής ή πλήρους απασχόλησης. Μάλιστα, όπως επισημαίνει επακριβώς ο Ι. Κουκιάδης, “θεωρείται βέβαιο ότι η ανάπτυξη της τηλεργασίας θα αποτελέσει νέο παράγοντα περαιτέρω διάδοσης της μερικής απασχόλησης ή ακόμη και της πολυαπασχόλησης”[22].
Συμπερασματικά, νέες διαστάσεις με την τηλεργασία παίρνει η ετοιμότητα εργασίας, η τηλετοιμότητα, γιατί η δυνατότητα άμεσης παροχής εργασίας από απόσταση αποδεσμεύει την επιχείρηση από έναν αριθμό θέσεων εργασίας που άλλως θα έπρεπε να διατηρεί. Τέλος, αξίζει να αναφέρουμε την πρόβλεψη ότι οι συμβάσεις εργασίας χωρίς εργασία θα αποτελούν μέρος της σύγχρονης οργάνωσης των επιχειρήσεων[23].
Σας άρεσε το άρθρο; Το Ανάλυσε το είναι ένα ανεξάρτητο site αποτελούμενο κυρίως από νέα άτομα. Βοηθήστε μας να συνεχίσουμε αυτή την προσπάθεια κάνοντας μας δωρεά. Ευχαριστούμε 🙂
_________________________________________________________________________________________________
[1]Δημ. Α. Τραυλός- Τζανετάτος, “Εργατικό Δίκαιο και Πολιτική, Πρώτο μέρος Δημήτρη Α. Τραυλού”, Εκδόσεις Αντ. Ν. Σάκκουλα, Αθήνα- Κομοτηνή 1986, σελ. 9.
[2]Βλ. Τραυλό- Τζανετάτο Δ., “Το εργατικό δίκαιο σε κρίσιμη καμπή”, 1990, σελ. 21 επ. Η μικροηλεκτρονική τεχνολογική επανάσταση χρησιμοποιείται στη διαδικασία εκλογίκευσης τόσο της αναδιάρθρωσης των επιχειρήσεων όσο και της παραγωγής των άρθρων και υπηρεσιών για την προώθηση του νέου, μεταφορντικού τύπου συσσώρευσης. Δημιουργείται έτσι μια μετατόπιση του επιχειρηματικού ενδιαφέροντος από παραγωγικές δραστηριότητες σε βραχυπρόθεσμες κερδοσκοπικές επενδύσεις- και όπως αναφέρει ο Τραυλός- Τζανετάτος Δ., έχει ως αποτέλεσμα την κυριαρχία του διεθνούς χρηματιστικού κεφαλαίου και την αναγωγή της ανταγωνιστικότητας σε μια οικουμενική διεπιχειρησιακή “μυθική” δυναμική, σε μια “σύγχρονη θρησκεία”·βλ. Επίσης του ιδίου, “Η επανάσταση της Τηλεργασίας” σε εφημερίδα “ ΤΑ ΝΕΑ”, 15.1.1988, σελ. 4επ.
[3]Δημ. Α. Τραυλός- Τζανετάτος, “Εργατικό Δίκαιο και Πολιτική, Πρώτο μέρος Δημήτρη Α. Τραυλού”, Εκδόσεις Αντ. Ν. Σάκκουλα, Αθήνα- Κομοτηνή 1986, σελ. 11.
[4]Όροι παραπλήσιοι που χρησιμοποιούνται όπως “περιφερειακή εργασία”, “εργασία εξ αποστάσεως” “εργασία αποκεντρωμένη”, δεν αποδίδουν τα ίδια πράγματα.
[5]Βλ. A. De Beer, G. Blanc: Le travail à distance: enjeux et perspective, une analyse documentaire, Paris Assoc. Inter. Futuribles 1985, σελ. 81.
[6]Κουκιάδης Ι., Τηλεργασία· νέες μορφές οργάνωσης της επιχείρησης, ΔΕΕ 1/1996, σελ. 12 επ.
[7]Η παραπάνω “συμφωνία- πλαίσιο” των κοινωνικών συνομιλητών σε ευρωπαϊκό επίπεδο δεν έλαβε τη μορφή “Οδηγίας” και συνεπώς για να εφαρμοστεί στα κράτη μέλη της ευρωπαϊκής ένωσης θα πρέπει να ληφθούν αντίστοιχες πρωτοβουλίες από τους κοινωνικούς συνομιλητές σε εθνικό επίπεδο. Στη χώρα μας, με την πρόσφατη από 24.5.2004 ΕΓΣΕΕ (άρθρο 14), τα μέλη αποφάσισαν να ενσωματώσουν στην ελληνική έννομη τάξη την ευρωπαϊκή αυτή “συμφωνία- πλαίσιο” μέχρι την 30.9.2004, προφανώς με τη σύναψη κάποιας πρόσθετης σχετικής συμφωνίας.
[8]Ιωάννης Ληξουριώτης, “Εργατικό Δίκαιο, Ατομικές Εργασιακές Σχέσεις”, Νομική Βιβλιοθήκη, 2011, σελ. 163-164.
[9]Πλούσια είναι ήδη η βιβλιογραφία. βλ. Σε κοινοτικό επίπεδο: Commission des Communnautes Européennes, Tendances et perspectives dans le travail à domicile par ordinateur, Fast series no 20, Bruxelles 1987. Teleworking (Follow up to the white paper), Report to the European Commission's Employment Task Force (by Ursula Huws). Legal and Contractual situation of Teleworkers in the Member States of the European Union, 1995, Βλ. Για τη ΔΟΕ, V. di Martino et L. Wirth, Conditions of work Digest : Telework Geneve 1990 vol. 9 no 1, τους ίδιους, Le télétravail: un noyveau mode de travail et de vie, Revue Inter. Du travail, τ. 129, 1990 σελ 585· H. Albrechtsen: The tele-sottage: A world movement (Vendalan Suede) 1988· M. Brocklehurst: theorie, Personnel Revew (Bradfod) τ. 18, 1989 σελ. 28· M. H. Olson, Telework: Practical experiences and future prospects, εργασία από διεύθυνση R.E. Kraut με τίτλο Technology and the transformation of white- collar work (Hillsade, New Jersey 1987). Datar, Lettre mensuelle, no spec. “le teletravail” Dec. 1981·R Jambu- Merlin, Les télétravailleurs, Dr Soc 1981 σελ.569επ., Raymond Marin Lemesle- J. Claude Marot, Le télétravail: in Que sais-je, J. Em. Ray, Nouvelles technologies et nouvelles formes de subordination, Dr Soc 1992 no spec. Σελ. 525 και επ. Mission télétravail (έκθεση που υποβλήθηκε στη Γαλλική Κυβέρνηση 1993). Rozenholc- Bensaid: Le télétravail et les nouveaux marchés de la matière grise, Datar, Paris 1992, Βλ. Σ'εμάς Κ. Παπαδημητρίου, Πληροφορική εργασία και Εργατικό Δίκαιο, Αντ. Σακ. 1987, σελ. 31 επ.· Τραυλό Τζανετάτο, Η επανάσταση της τηλεργασίας, εφημ. ΝΕΑ, 15.1.1988.
[10]Δημ. Α. Τραυλός- Τζανετάτος, “Εργατικό Δίκαιο και Πολιτική, Πρώτο μέρος Δημήτρη Α. Τραυλού”, Εκδόσεις Αντ. Ν. Σάκκουλα, Αθήνα- Κομοτηνή 1986, σελ. 12.
[11]Σύμφωνα με τους υπολογισμούς της Ε.Ε. Οι οποίοι βασίζονται στην ανάπτυξη της Τηλεργασίας σε Ευρωπαϊκό Επίπεδο, στο τέλος του 1997, υπήρχαν 1. 125.000 τυπικοί τηλεργαζόμενοι (ως τυπική μορφή τηλεργασίας θεωρείται αυτή που πραγματοποιείται ως μέρος ενός επίσημου επιχειρησιακού σχεδίου), δηλαδή 0,8% του συνόλου των απασχολούμενων στην Ε.Ε. Εάν συμπεριληφθεί στους υπολογισμούς και η μη τυπική τηλεργασία (εργαζόμενοι στο σπίτι βάσει μιας άτυπης ατομικής συμφωνίας), οι απασχολούμενοι ανέρχονται σε 4.630.000, ήτοι ποσοστό 3,1% του συνόλου των απασχολούμενων στην Ε.Ε. Με βάση τα στοιχεία αυτά, τα επίπεδα της τυπικής τηλεργασίας ήταν υψηλότερα στη Δανία (3,9%) και στην Ολλανδία (3%) και χαμηλότερα (Ο,1%) στο Βέλγιο, στην Γαλλία, στην Ελλάδα, στην Πορτογαλία και στην Ισπανία.
[12]Αυτή η “κατ' οίκον τηλεργασία” μπορεί να παίρνει τη μορφή διαρκούς τηλεργασίας όταν ο εργαζόμενος διεκπεραιώνει το κύριο μέρος της εργασίας του στο σπίτι ή εναλλασσόμενης τηλεργασίας όταν ο εργαζόμενος διαμοιράζει το χρόνο απασχόλησής του εν μέρει στο σπίτι και εν μέρει στους χώρους της εγκατάστασης του εργοδότη.
[13]Alvin Toffer, La troisième vague; Paris 1992, Denoel 1980 που προαναγγέλλει την επιστροφή στην οικογενειακή βιομηχανία μέσα ένα νέο τύπο παραγωγής. Renaissance du travail à domicile dans les économies développées, Soc. Du trav., Jul-Sept. 1983 σελ.313 επ. Προσθ. Τραυλό- Τζανετάτο, ο.π. Στις ΗΠΑ με τον έναν ή τον άλλον τρόπο 39 εκατομ. Εργάζονται στο σπίτι. Από αυτά 11,7 εκατ. Διευθύνουν επιχείρηση από το σπίτι, 8,6 εκατομ. Παίρνουν εργασία από το γραφείο για το σπίτι.
[14]Κουκιάδης Ι., Τηλεργασία· νέες μορφές οργάνωσης της επιχείρησης, ΔΕΕ 1/1996, σελ. 13 επ.
[15]Έχει μάλιστα χρησιμοποιηθεί και η έννοια της “νομαδικής τηλεργασίας” (télétravail nomade), που αναφέρεται σε επαγγελματίες των οποίων η εργασία απαιτεί συνεχείς μετακινήσεις και που, εξαιτίας των τηλεπικοινωνιακών μέσων, μπορούν να συνδέονται με τις επιχειρήσεις που χρησιμοποιούν τις υπηρεσίες τους.
[16]Κουκιάδης Ι., Τηλεργασία· νέες μορφές οργάνωσης της επιχείρησης, ΔΕΕ 1/1996, σελ. 13 επ.
[17]Ιωάννης Ληξουριώτης, “Εργατικό Δίκαιο, Ατομικές Εργασιακές Σχέσεις”, Νομική Βιβλιοθήκη, 2011, σελ. 165.
[18]Στην περίπτωση αυτή οι τηλεργαζόμενοι μπορεί να είναι υπάλληλοι διαφόρων επιχειρήσεων (centres de télétravail polyentreprises), ιδίως μικρών επιχειρήσεων που δε θα μπορούσε η καθεμιά ξεχωριστά να βαστάξει το κόστος μιας τέτοιας επένδυσης (centres de quartieres). Δεν αποκλείεται βεβαίως οι απασχολούμενοι σε τέτοια κέντρα να είναι όχι μισθωτοί επιχειρήσεων, αλλά ανεξάρτητοι τηλεργαζόμενοι.
[19]Κουκιάδης Ι., Τηλεργασία· νέες μορφές οργάνωσης της επιχείρησης, ΔΕΕ 1/1996, σελ. 13 επ.
[20]Κουκιάδης Ι., Τηλεργασία· νέες μορφές οργάνωσης της επιχείρησης, ΔΕΕ 1/1996, σελ. 13 επ.
[21]Ιωάννης Ληξουριώτης, “Εργατικό Δίκαιο, Ατομικές Εργασιακές Σχέσεις”, Νομική Βιβλιοθήκη, 2011, σελ. 165.
[22]Urs Huws, The new home workers, Λονδίνο 1984 σελ. 30.
[23]Κουκιάδης Ι. , Τηλεργασία· νέες μορφές οργάνωσης της επιχείρησης, ΔΕΕ 1/1996, σελ. 14 επ.