Αριθμός 1837/2020
ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΠΙΚΡΑΤΕΙΑΣ
ΤΜΗΜΑ Β΄
Συνεδρίασε δημόσια στο ακροατήριό του στις 10 Ιουνίου 2020, με την εξής σύνθεση: Ε. Σάρπ, Αντιπρόεδρος, Πρόεδρος του Β΄ Τμήματος, Α. Σδράκα, Φρ. Γιαννακού, Σύμβουλοι, Ειρ. Σταυρουλάκη, Β. Μόσχου, Πάρεδροι. Γραμματέας η Α. Ζυγουρίτσα, Γραμματέας του Β΄ Τμήματος.
Για να δικάσει την από 30 Ιανουαρίου 2017 αίτηση:
του […]
κατά του Υπουργού Οικονομικών και ήδη Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων (Α.Α.Δ.Ε.), η οποία παρέστη με τον Χρήστο Κοραντζάνη, Πάρεδρο του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους, που κατέθεσε δήλωση, σύμφωνα με το άρθρο 26 του ν. 4509/2017, περί μη εμφανίσεώς του.
Με την αίτηση αυτή ο αναιρεσείων επιδιώκει να αναιρεθεί η υπ’ αριθ. 623/2016 απόφαση του Διοικητικού Πρωτοδικείου Αθηνών.
Η εκδίκαση άρχισε με την ανάγνωση της εκθέσεως της εισηγήτριας, Παρέδρου Ειρ. Σταυρουλάκη.
Μετά τη δημόσια συνεδρίαση το δικαστήριο συνήλθε σε διάσκεψη σε αίθουσα του δικαστηρίου κ α ι
Α φ ο ύ μ ε λ έ τ η σ ε τ α σ χ ε τ ι κ ά έ γ γ ρ α φ α
Σ κ έ φ θ η κ ε κ α τ ά τ ο ν Ν ό μ ο
[…]
- Επειδή, από τις ως άνω διατάξεις προκύπτει ότι, σε περίπτωση που διαπιστώνεται ότι ημεδαπή ανώνυμη εταιρεία έχει διαπράξει φοροδιαφυγή κατά την περ. β΄ της παρ. 1 του άρθρου 55 του Κώδικα Φορολογικής Διαδικασίας, μπορούν να επιβληθούν τα μέτρα της παρ. 5 του άρθρου 46 του ίδιου Κώδικα σωρευτικώς στα φυσικά πρόσωπα, τα οποία από την τέλεση της ανωτέρω παραβάσεως και μέχρι την επιβολή των μέτρων είχαν μια από τις ιδιότητες που απαριθμούνται στην παρ. 6 του άρθρου 46 του εν λόγω Κώδικα και στο άρθρο 2 της ΠΟΛ. 1282/2013 αποφάσεως του Γενικού Γραμματέα Δημοσίων Εσόδων του Υπουργείου Οικονομικών, ήτοι την ιδιότητα του προέδρου, αντιπροέδρου κ.λπ. του διοικητικού συμβουλίου της εταιρείας, υπό την προϋπόθεση ότι τα πρόσωπα αυτά ήταν, κατά τον κρίσιμο χρόνο, εντεταλμένα στην διοίκηση ή διαχείριση ή εκπροσώπηση της ανώνυμης εταιρείας, είτε αμέσως από το νόμο είτε από ιδιωτική βούληση είτε με δικαστική απόφαση (ΣτΕ 2326/2017, 546/2018). Επομένως, μόνη η ιδιότητα του προέδρου, αντιπροέδρου κ.λπ. του διοικητικού συμβουλίου ανώνυμης εταιρείας δεν αρκεί για το νόμιμο της επιβολής των ενδίκων μέτρων αλλά απαιτείται, επιπλέον, να αποδείξει η φορολογική αρχή, και να διερευνήσει ειδικώς το εν συνεχεία επιλαμβανόμενο δικαστήριο για το νόμιμο της κρίσεώς του, εάν το ως άνω φυσικό πρόσωπο είχε πράγματι ασκήσει, προσωρινώς ή διαρκώς, συγκεκριμένα καθήκοντα διοικήσεως ή διαχειρίσεως της εταιρείας (ΣτΕ 113-4/2019, 2654, 999, 1000, 546/2018 - πρβλ. ΣτΕ 2326/2017, 2721, 121/2016, 225/2015, 691/2009 ως προς τις προγενέστερες αλλά αντιστοίχου περιεχομένου διατάξεις των άρθρων 14 και 20 του ν. 2523/1997).
- Επειδή, εν προκειμένω, κατά τα γενόμενα δεκτά με την αναιρεσιβαλλομένη απόφαση, κατόπιν της […] εντολής και της από 24-12-2015 ειδικής εκθέσεως ελέγχου υπαλλήλων της φορολογικής αρχής, διενεργήθηκε έλεγχος στην υπό εκκαθάριση εταιρεία […] με αντικείμενο εργασιών την ενέργεια ασφαλίσεων και αντασφαλίσεων κατά ζημιών, οπότε διαπιστώθηκε, για την φορολογική περίοδο 2006, ανακριβής απόδοση ΦΚΕ, φόρου ασφαλίστρων και τελών χαρτοσήμου πλέον εισφοράς ΟΓΑ και, για την φορολογική περίοδο 1-1-2007 έως 5-2-2007, μη απόδοση παρακρατουμένου φόρου επί αμοιβών ελευθέρων επαγγελματιών και επί των επιδικασθέντων τόκων ασφαλιστικών αποζημιώσεων καθώς και ανακριβής απόδοση τελών χαρτοσήμου πλέον εισφοράς ΟΓΑ, συνολικού ποσού 1.213.840,96 ευρώ. Βάσει αυτών εκδόθηκαν οι ένδικες πράξεις της φορολογικής αρχής σε βάρος του ήδη αναιρεσείοντος, υπό την ιδιότητά του ως Προέδρου του Διοικητικού Συμβουλίου της ως άνω εταιρείας. Με την προσφυγή του ο τελευταίος προέβαλε, μεταξύ άλλων, ότι ο ίδιος δεν ευθύνεται για τις οφειλές της εταιρείας, διότι ουδέποτε εκπροσώπησε ούτε διοίκησε αυτήν, δεδομένου ότι η προαναφερθείσα ιδιότητα του ανετέθη, χωρίς να έχει οιαδήποτε εκτελεστική αρμοδιότητα και χωρίς ουδέποτε να έχει ασκήσει εξουσία εν τοις πράγμασι, και ότι, αντιθέτως, όπως προκύπτει από το προσκομισθέν […] πρακτικό του Διοικητικού Συμβουλίου της εταιρείας […], η διοίκηση και διαχείριση όλων των εταιρικών υποθέσεων και η εκπροσώπηση της εταιρείας είχε ανατεθεί στον Διευθύνοντα Σύμβουλο και, σε περίπτωση απουσίας του τελευταίου, στον αναπληρωτή του. Ο λόγος αυτός απερρίφθη με την αναιρεσιβαλλομένη απόφαση, με την σκέψη ότι, εφ’ όσον ο αναιρεσείων έφερε, κατά το κρίσιμο χρονικό διάστημα, την ιδιότητα του Προέδρου του Διοικητικού Συμβουλίου της εταιρείας, ήτοι την ιδιότητα προσώπου εντεταλμένου για την διενέργεια πράξεων διαχειρίσεως της τελευταίας, νομίμως ελήφθησαν σε βάρος του τα ένδικα μέτρα, χωρίς να είναι, περαιτέρω, αναγκαία η απόδειξη ότι αυτός είχε πράγματι ασκήσει συγκεκριμένες πράξεις διαχειρίσεως ή εκπροσωπήσεως της εταιρείας.
[…]
- Επειδή, περαιτέρω, προσβάλλεται η παρατεθείσα στην σκέψη 6 κρίση του δικαστηρίου της ουσίας ως προς το νομικό ζήτημα εάν τα διασφαλιστικά μέτρα του άρθρου 46 του Κώδικα Φορολογικής Διαδικασίας νομίμως λαμβάνονται σε βάρος του Προέδρου του Διοικητικού Συμβουλίου ανώνυμης εταιρείας αποκλειστικώς βάσει αυτής της ιδιότητάς του, ή απαιτείται, επιπλέον, κατά το χρόνο τελέσεως της επίμαχης φορολογικής παραβάσεως, επ’ αφορμή της οποίας επιβλήθηκαν τα εν λόγω μέτρα, να είχε το πρόσωπο αυτό ασκήσει συγκεκριμένα καθήκοντα διοικήσεως, διαχειρίσεως ή εκπροσωπήσεως της εταιρείας, γεγονός, ως προς το οποίο φέρει η φορολογική αρχή το βάρος αποδείξεως. Προς θεμελίωση του παραδεκτού του λόγου αυτού προβάλλεται αντίθεση της αναιρεσιβαλλομένης αποφάσεως, μεταξύ άλλων, προς τις μνημονευόμενες στην σκέψη 5 225/2015 και 121/2016 αποφάσεις του Συμβουλίου της Επικρατείας. Ο ισχυρισμός αυτός είναι βάσιμος και ο σχετικός λόγος αναιρέσεως είναι παραδεκτός αλλά, περαιτέρω, και βάσιμος, δεδομένου ότι, κατά τα προεκτεθέντα, επί διαπράξεως από ανώνυμη εταιρεία κάποιας από τις απαριθμούμενες στην ως άνω διάταξη του άρθρου 46 του ν. 4174/2013 παραβάσεις, τα οικεία διασφαλιστικά μέτρα μπορούν να ληφθούν σωρευτικώς σε βάρος των φυσικών προσώπων, τα οποία από την τέλεση της παραβάσεως μέχρι την επιβολή των εν λόγω μέτρων είχαν, μεταξύ άλλων, την ιδιότητα του Προέδρου του Διοικητικού Συμβουλίου της εταιρείας, υπό την πρόσθετη, όμως, προϋπόθεση, την συνδρομή της οποίας πρέπει να αποδείξει η φορολογική αρχή, ότι το πρόσωπο αυτό είχε ενεργήσει σε συγκεκριμένες περιπτώσεις και είχε ασκήσει πράγματι, προσωρινώς ή διαρκώς, τουλάχιστον ένα από τα καθήκοντα διοικήσεως, διαχειρίσεως ή εκπροσωπήσεως της ανώνυμης εταιρείας είτε αμέσως εκ του νόμου είτε από ιδιωτική βούληση είτε με δικαστική απόφαση.
- Επειδή, για τον ανωτέρω, βασίμως προβαλλόμενο λόγο, πρέπει η υπό κρίση αίτηση να γίνει δεκτή και να αναιρεθεί η προσβαλλομένη απόφαση, η δε υπόθεση, η οποία χρήζει διευκρινίσεως ως προς το πραγματικό, πρέπει να αναπεμφθεί ενώπιον του δικαστηρίου της ουσίας για νέα νόμιμη κρίση. Επισημαίνεται ότι στο δικαστήριο αυτό απόκειται να εκτιμήσει την 1501/2018 απόφαση του Μονομελούς Εφετείου Κακουργημάτων, την οποία προσκόμισε ο αναιρεσείων με το κατατεθέν πριν από την συζήτηση της υπό κρίση αιτήσεως στο ακροατήριο υπόμνημα και με την οποία, κατά τον ίδιο, αυτός αθωώθηκε, μεταξύ άλλων, από την κατηγορία της φοροδιαφυγής κατά συρροή για το οικονομικό έτος 2007, λόγω, ειδικότερα, μη αποδόσεως φόρου ασφαλίστρων και τελών χαρτοσήμου καθώς και ανακριβούς αποδόσεως φόρου ασφαλίστρων, με την αιτιολογία ότι δεν υπήρχε ουσιαστική ανάμιξή του στο Διοικητικό Συμβούλιο της εταιρείας […], ελλείψει ασκήσεως από αυτόν πράξεων διαχειρίσεως της εταιρείας και ελλείψει γνώσεώς του περί της οικονομικής καταστάσεως της εταιρείας ήδη από τις 7-12-2005.
Δ ι ά τ α ύ τ α
Δέχεται την αίτηση.
Αναιρεί την 623/2016 απόφαση της Προέδρου του Διοικητικού Πρωτοδικείου Αθηνών, στο οποίο παραπέμπει την υπόθεση για νέα νόμιμη κρίση, κατά τα εκτιθέμενα στο αιτιολογικό.
Διατάσσει την επιστροφή του παραβόλου της αιτήσεως αναιρέσεως.
Επιβάλλει στο Δημόσιο την δικαστική δαπάνη του αναιρεσείοντος, η οποία ανέρχεται στο ποσό των εννιακοσίων είκοσι (920) ευρώ.
Η διάσκεψη έγινε στην Αθήνα στις 6 Ιουλίου 2020 και η απόφαση δημοσιεύθηκε σε δημόσια συνεδρίαση της 22ας Σεπτεμβρίου 2020
Η Πρόεδρος Η Γραμματέας του Β΄ Τμήματος
του Συμβουλίου της Επικρατείας
Ε. Σάρπ Α. Ζυγουρίτσα
