Στις 14 Αυγούστου 2015 ψηφίστηκε από το Ελληνικό Κοινοβούλιο ο N. 4336/2015 για την κύρωση του Σχεδίου Σύμβασης Οικονομικής Ενίσχυσης από τον ESM και τις απαιτούμενες ρυθμίσεις για την υλοποίηση της Συμφωνίας Χρηματοδότησης. Μεταξύ των ρυθμίσεων, ο νέος νόμος επιφέρει σημαντικές τροποποιήσεις στον Πτωχευτικό Κώδικα. Ειδικότερα, εκτενείς τροποποιήσεις επιχειρούνται στην προπτωχευτική διαδικασία εξυγίανσης, οι οποίες αναμένεται να ενισχύσουν τη δυνατότητα διατήρησης βιώσιμων επιχειρήσεων και εξασφάλισης θέσεων εργασίας (όπως ακριβώς και όλο το πνεύμα του Πτωχευτικού Δικαίου). Ωστόσο, αλλαγές διατρέχουν το σύνολο του Πτωχευτικού Κώδικα επηρεάζοντας σημαντικά την πτωχευτική διαδικασία και οι οποίες, συνολικά, είναι οι εξής:
1) Στο άρθρο 99 θα προσφεύγουν όχι μόνον οφειλέτες που βρίσκονται σε κατάσταση παρούσας ή επαπειλούμενης αδυναμίας εκπλήρωσης ληξιπρόθεσμων χρηματικών υποχρεώσεων, αλλά και οφειλέτες, οι οποίοι, χωρίς να έχουν εισέλθει σε μια τέτοια κατάσταση, αντιμετωπίζουν απλώς πιθανότητα αφερεγγυότητας, η οποία δύναται να αρθεί με την ένταξή τους στη διαδικασία αυτή. Κατ΄ αυτό τον τρόπο, όπως επισημαίνεται στο μνημόνιο, ενισχύεται η δυνατότητα εξυγίανσης επιχειρήσεων σε πρώιμο στάδιο πριν εισέλθουν στο στάδιο της αφερεγγυότητας. Παράλληλα το χρονικό διάστημα μετά το οποίο ένας οφειλέτης μπορεί να επανυποβάλει αίτηση υπαγωγής, μειώνεται από πέντε σε τρία έτη.
2) Καταργούνται οι ρυθμίσεις που προβλέπουν την αυτόματη λύση των διαρκών συμβάσεων συνεπεία της κήρυξης της πτώχευσης δυνάμει αντίστοιχων συμβατικών ρητρών (ρήτρες "ispo facto"), με την εξαίρεση των χρηματοοικονομικών συμβάσεων, δηλαδή των συμβάσεων που έχουν ως αντικείμενο την παροχή τραπεζικών, πιστωτικών, επενδυτικών ή ασφαλιστικών υπηρεσιών.
3) Ως προς την αναγγελία των απαιτήσεων, την προθεσμία επαλήθευσής τους καθώς και τον χρόνο υποβολής σχετικών αντιρρήσεων παρατηρούνται εξίσου αλλαγές, με την προθεσμία αναγγελίας των απαιτήσεων να περιορίζεται από τρεις σε έναν μήνα, η προθεσμία επαλήθευσης επίσης από τρεις σε έναν μήνα, αλλά με κατ' εξαίρεση δυνατότητα παράτασης για δύο επιπλέον μήνες, ενώ εισάγονται σύντομες προθεσμίες έγερσης αντιρρήσεων και έκδοσης αποφάσεων επ' αυτών.
4) Καταργείται η διάταξη που επιβάλει στον οφειλέτη την υποχρέωση κατάθεσης ποσού από 2.000 έως 7.000 ευρώ, ανάλογα με την περίπτωση, με ποινή απαραδέκτου της αίτησης. Η κατάργηση αυτή κρίθηκε απαραίτητη όχι μόνον εξαιτίας των εξαιρετικά υψηλών ποσών που προβλέπει και της υποχρέωσης για προκατάθεση αυτών, αλλά επίσης, εξαιτίας της ρύθμισης ενός αντικειμένου που θα πρέπει να αφεθεί στη διακριτική ευχέρεια των μερών.
5) Η διάρκεια της περιόδου διαπραγμάτευσης που προβλέπεται στο άρθρο 101 παρ. 1, του ΠτΚ, διευρύνεται από δύο (με δυνατότητα παράτασης για ακόμη έναν) σε τέσσερις μήνες. Η διάρκεια αυτή μπορεί να ανανεωθεί εφόσον αποδεικνύεται (κυρίως με τον αριθμό των πιστωτών που συμμετέχουν στις διαπραγματεύσεις και του ύψους των απαιτήσεων που εκπροσωπούν αυτοί) πρόοδος στις διαπραγματεύσεις με ανώτατο όριο τη συνολική διάρκεια δώδεκα (12) μηνών.
6) Διευκολύνεται η χορήγηση προσωρινής αναστολής με την κατάθεση της αίτησης ανοίγματος της διαδικασίας για περιπτώσεις όπου υπάρχει αυξημένη πιθανότητα επίτευξης της συμφωνίας και υλοποίησης του στόχου της, αποτροπής δηλ. περιέλευσης του οφειλέτη σε κατάσταση παύσης πληρωμών. Διασφαλίζεται έτσι η απρόσκοπτη διεξαγωγή των διαπραγματεύσεων σε περιπτώσεις όπου εμφανίζεται πιθανή τόσο η επίτευξη συμφωνίας όσο και η ευόδωση του σκοπού της. Η εκτίμηση και η έκθεση του εμπειρογνώμονα θα είναι το κατευθυντήριο στοιχείο προς διευκόλυνση της κρίσης και της απόφασης του δικαστηρίου.
7) Θεσπίζεται ρύθμιση για την αυτόματη αναστολή λήψης μέτρων ατομικής και συλλογικής αναγκαστικής εκτέλεσης κατά του οφειλέτη, σε περίπτωση υποβολής αιτήματος για άμεση επικύρωση συμφωνίας εξυγίανσης (106β του ΠτΚ). Η αναστολή προβλέπεται για το διάστημα από την υποβολή της συμφωνίας προς επικύρωση μέχρι την έκδοση απόφασης του δικαστηρίου για την αποδοχή ή απόρριψή της και για ανώτατο χρόνο τεσσάρων μηνών από την υποβολή της. Σημειώνεται πως, για την αποφυγή καταστρατηγήσεων του νόμου και της όλης διαδικασίας, αυτόματη αναστολή προβλέπεται μόνο μία φορά.
8) Καινοτομία παρουσιάζει η τροποποίηση της ρύθμισης που αφορά τον εμπειρογνώμονα καθώς ρυθμίζεται η δυνατότητα επικύρωσης συμφωνίας εξυγίανσης χωρίς να απαιτείται η γνώμη του ως προς τη συνδρομή του κριτηρίου της βιωσιμότητας και χωρίς να πιθανολογεί το δικαστήριο τη συνδρομή του κριτηρίου αυτού. Η κρίση, επομένως, για τη βιωσιμότητα του οφειλέτη, επαφίεται στους ίδιους τους πιστωτές του, με κάποιες όμως προϋποθέσεις οι οποίες που διασφαλίζουν τη γνώση των πιστωτών για τις ρυθμίσεις της συμφωνίας.
9) Η διαδικασία ειδικής εκκαθάρισης απλοποιείται ως προς συγκεκριμένες πτυχές της, έτσι ώστε να καταστεί περισσότερο εύχρηστη και δημοφιλής. Γι΄ αυτό τον λόγο διευρύνεται το πεδίο εφαρμογής της διαδικασίας έτσι ώστε να καλύπτει κάθε οφειλέτη, νομικό πρόσωπο. Καταργείται η προϋπόθεση ύπαρξης αξιόχρεου επενδυτή ενδιαφερόμενου για την αγορά του ενεργητικού της επιχείρησης, προβλέπεται ο διορισμός εκκαθαριστή κατά το πρότυπο της διαδικασίας ειδικής διαχείρισης, ρυθμίζεται η ευθύνη του εκκαθαριστή, προβλέπεται ότι κύριες παρεμβάσεις μπορούν να ασκηθούν μόνον από πιστωτές του οφειλέτη που εκπροσωπούν συγκεκριμένο ποσοστό απαιτήσεων, προβλέπεται η άμεση καταβολή του προσφερόμενου τιμήματος, εισάγεται αναστολή ατομικών διώξεων σε περίπτωση αποδοχής της αίτησης και προβλέπεται ότι η χρηματοδότηση καθώς και οι παροχές που λαμβάνονται κατά τη διάρκεια της διαδικασίας.
10) Καταργούνται οι περιορισμοί που επιβάλλονται στη μείωση των απαιτήσεων, η οποία μπορεί να συμφωνηθεί στο πλαίσιο ενός σχεδίου αναδιοργάνωσης.
11) Η ρύθμιση των γενικών προνομίων στην πτώχευση ευθυγραμμίζεται με τις αντίστοιχες, πρόσφατες, ρυθμίσεις των άρθρων 975 και 977 του Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας, έτσι ώστε να μην υπάρχει διαφοροποίηση μεταξύ τους.
12) Η περίοδος απαλλαγής από χρέη φυσικών προσώπων μειώνεται από δέκα σε τρία χρόνια. Με την εισαγωγή της διάταξης αυτής οι αρνητικές συνέπειες της πτώχευσης μειώνονται σημαντικά και επιχειρηματίες που επιθυμούν να επαναδραστηριοποιηθούν έχουν τη δυνατότητα για ένα νέο ξεκίνημα.
13) Προβλέπεται η εισαγωγή του επαγγέλματος του Συμβούλου Αφερεγγυότητας, ο οποίος θα ασκεί τις εξουσίες και αρμοδιότητες που προβλέπει ο ισχύον νόμος και κατανέμονται, ανάλογα με τη διαδικασία, στο σύνδικο, στο μεσολαβητή, στον ειδικό εντολοδόχο και στον ειδικό εκκαθαριστή. Η εισαγωγή και θέσπιση του επαγγέλματος ανταποκρίνεται στις ισχύουσες διεθνείς πρακτικές. Οι ρυθμίσεις που απαιτούνται για την εισαγωγή του νέου αυτού επαγγελματικού θεσμού θα αποτελέσουν περιεχόμενο προεδρικού διατάγματος με το οποίο θα καθορισθούν οι τυπικές και ουσιαστικές προϋποθέσεις άσκησης του επαγγέλματος, τα επαγγελματικά προσόντα που απαιτούνται για την πρόσβαση στο επάγγελμα, οι όροι πρακτικής εξάσκησης κλπ.
Όπως αναφέρεται και στην αιτιολογική έκθεση του νομοσχεδίου, οι νέες ρυθμίσεις στοχεύουν στο να καταστήσουν ευκολότερη και ευχερέστερη τη δυνατότητα των επιχειρήσεων που έφθασαν σε εταιρικό θάνατο (πτώχευση) να σταθούν και πάλι στα πόδια τους. Επομένως, η όσο το δυνατόν συντομότερη λήξη της πτώχευσης και η απαλλαγή των εταίρων που δεν τα κατάφεραν από τις δικαστικές εκκρεμότητες κρίνονται απαραίτητες προκειμένου να μπορέσουν να στήσουν νέα επιχείρηση από το μηδέν.
