Του Σωκράτη Τσαχιρίδη, Δικηγόρου, ΜΔΕ Εμπορικού Δίκαιου
Παρόλο που έχει επέλθει αναστολή εργασιών των Δικαστηρίων λόγω του επερχόμενου (;) δημοψηφίσματος και σίγουρα όλοι παρακολουθούμε με προσήλωση τις εξελίξεις αναφορικά με την επικαιρότητα δίνοντας έμφαση εκεί, στο παρόν θα αναφερθούμε σε ένα τελείως διαφορετικό ζήτημα προσπαθώντας να αποφορτίσουμε λίγο την κατάσταση και παράλληλα να σας ενημερώσουμε σχετική με την χρήση της οικογενειακής στέγης σε περίπτωση διαζυγίου.
Το θέμα του συγκεκριμένου άρθρου είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με το προηγούμενο που αφορούσε την έκδοση της απόφασης διαζυγίου. Συνηθίζεται στην πράξη μαζί με την αγωγή διαζυγίου να σωρεύεται ταυτόχρονα και το ζήτημα της διατροφής, της επιμέλειας και της επικοινωνίας των γονέων με τα παιδιά. Στα πλαίσια δε αυτά δεν είναι λίγες οι φορές που στο αιτητικό της αγωγής ζητείται και η παραχώρηση της χρήσης της οικογενειακής στέγης προς τον γονέα που διεκδικεί και "κερδίζει" την επιμέλεια των παιδιών, ώστε αυτά να συνεχίσουν να έχουν μία ομαλή διαβίωση. Εδώ να σημειώσουμε ότι πράγματι προβλέπεται ρητά τέτοια δυνατότητα βάσει της διάταξης του άρθρου 1393 Α.Κ.
Εφόσον, λοιπόν, υποβληθεί τέτοιο αίτημα το Δικαστήριο καταρχήν είναι υποχρεωμένο να αποφανθεί επί αυτού (άρθρο 106 Κ.Πολ.Δ. - αρχή διάθεσης). Προτού, όμως, διαμορφώσει την κρίση του πρέπει να σταθμίσει τα εκατέρωθεν συμφέροντα των πλευρών και να εξετάσει προσεκτικά όλες τις κρίσιμες παραμέτρους. Ειδικότερα, βασικό κριτήριο που διαδραματίζει καταλυτικό ρόλο στην απόφανση του Δικαστή οφείλει να αποτελέσει η ρήτρα επιείκειας. Αυτή αποτελεί αόριστη νομική έννοια που φυσικά χρήζει περαιτέρω εξειδίκευσης. Ο Αστικός Κώδικας δίνει μία κατευθυντήρια γραμμή αναφέροντας "το δικαστήριο μπορεί, εφόσον το επιβάλλουν λόγοι επιείκειας ενόψει των ειδικών συνθηκών του καθενός από τους συζύγους και του συμφέροντος των τέκνων, να παραχωρήσει.." Έτσι, ο εφαρμοστής του δικαίου θα πρέπει, προκειμένου να εκφέρει μία άποψη, να ερευνήσει την οικονομική επιφάνεια των δύο συζύγων (ακίνητή περιουσία και εισοδήματα) και πολύ περισσότερο να κρίνει ποιο είναι το συμφέρον των τέκνων (π.χ. η αλλαγή κατοικίας επηρεάζει αρνητικά τα παιδιά). Συνεπώς, ο Δικαστής, σταθμίζοντας προσεκτικά όλα τα ανωτέρω καλείται να λάβει την σωστή απόφαση και εφόσον το κρίνει απαραίτητο να παραχωρήσει στο σύζυγο που έχει την επιμέλεια των παιδιών την απρόσκοπτη χρήση της οικογενειακής στέγης.
Εδώ κρίνεται αναγκαίο να τονίσουμε ότι η απόφαση αυτή που θα εκφέρει ο Δικαστής αναφορικά με την χρήση της οικογενειακής στέγης είναι ανεξάρτητη και δεν συνδέεται με το γεγονός ποιος από τους δύο συζύγους είναι ιδιοκτήτης του συγκεκριμένου ακινήτου. Με άλλα λόγια, αυτό που θέλουμε να πούμε είναι ότι ασχέτως αν το συγκεκριμένο ακίνητο ανήκει, σύμφωνα με τις διατάξεις του εμπραγμάτου δικαίου (1033 επομ. Α.Κ.), στον έναν σύζυγο, μπορεί να παραχωρηθεί στον άλλον λόγω των ειδικών περιστάσεων που πιθανόν να διαλαμβάνουν την υπο κρίση υπόθεση και πολύ περισσότερο προς εξυπηρέτηση του συμφέροντος των τέκνων.
Ένα επιπλέον σοβαρό ζήτημα που σχετίζεται με την παραχώρηση της χρήσης της οικογενειακής στέγης είναι η διάρκεια ισχύος του διατακτικού της απόφασης που αφορά αυτήν. Πιο συγκεκριμένα, κατά πάγια νομολογία (ΜΠρΗρακλ 6175/2006 και ΕφΑθ 5040/2010) και θεωρία (Α. Γεωργιάδης, Κατ' άρθρο ερμηνεία, άρθρο 1393) έχει κριθεί ότι το σκέλος της απόφασης που σχετίζεται με την παραχώρηση της οικογενειακής στέγης παύει αυτοδικαίως και εκ του νόμου να ισχύει μόλις η εν λόγω απόφαση που λύει το γάμο καταστεί, σύμφωνα με τις διατάξεις του δικονομικού δικαίου, αμετάκλητη. Πότε καθίσταται αυτή αμετάκλητη νομίζω αναφέρθηκε στο προηγούμενο άρθρο (με την άπρακτη παρέλευση επτά μηνών από την επίδοση της απόφασης, άλλως αν δεν έχει γίνει επίδοσή της μετά την πάροδο έξι ετών από την δημοσίευση της). Επομένως, μόλις η συγκεκριμένη απόφαση καταστεί με τον έναν ή τον άλλον τρόπο αμετάκλητη, ο σύζυγος στον οποίον είχε παραχωρηθεί η χρήση της οικογενειακής στέγης παύει να θεμελιώνει νόμιμο δικαίωμα κατοχής και χρήσης του συγκεκριμένου ακινήτου. Δηλαδή η ρύθμιση της απόφασης που καθορίζει τη χρήση της οικογενειακής στέγης έχει προσωρινή διάρκεια και καταργείται η ισχύ της με το αμετάκλητο της συγκεκριμένης απόφασης.
Πλέον, τα δικαιώματα αναφορικά με το ακίνητο που χρησίμευε ως οικογενειακή στέγη επανέρχονται και ρυθμίζονται με βάση τις διατάξεις του εμπραγμάτου δικαίου και συνεπώς ο μη χρήστης σύζυγος, εφόσον έχει ανάλογο δικαίωμα δικαιούται αμέσως σε αναζήτησή της. Σε περίπτωση που ο σύζυγος που χρησιμοποιούσε το ακίνητο βάσει του δικαιώματος που πήγαζε από την δικαστική απόφαση αρνείται την παράδοσή του στον κύριό του, τότε αυτός δύναται να ασκήσει εναντίον του τις αγωγές του εμπραγμάτου δικαίου και δη την αγωγή αποβολής από τη νομή η οποία ρυθμίζεται στην διάταξη του άρθρου 987 Α.Κ. και την διεκδικητική αγωγή, η οποία εδράζεται στο άρθρο 1094 Α.Κ.
Υ.Γ. Περίεργο πράγμα οι δικηγόροι, αλλά ακόμα πιο περίεργο οι νόμοι και οι δικαστικές αποφάσεις.
ΚΑΛΗΜΈΡΑ. Πολύ χρήσιμα αυτά που λέτε για την οικογενειακή στέγη στο ΔΙΑΖΎΓΙΟ.
Ερωτηση:Αν η πρώην που δεν της ανήκει το διαμέρισμα (έχουμε 2 παιδια) στείλει εξώδικο για αποκτήματα γάμου πάνω σε αυτό το διαμέρισμα αλλάζει κάτι στα δικαιώματα μου να την βγάλω από το σπιτι;Μπορεί μέσω αυτού να με ΚΑΘΥΣΤΕΡΉΣΕΙ στην αποβολή της από το σπιτι; Η είναι κάτι το οποίο εξετάζεται ξεχωριστα και σίγουρα άσχετα από τον χρόνο μετοίκησης;Ευχαριστώ για τον χρόνο σας.
Email: athanasiadis9@hotmail.com