Μόλις τελείωσες την σχολή και είσαι γεμάτος όνειρα και προσδοκίες για να κατακτήσεις τον δύσκολο χώρο της μάχιμης δικηγορίας. Πριν απ’αυτό, όμως, πρέπει να κάνεις ούτε έναν, ούτε δύο ούτε τρεις αλλά δεκαοκτώ ολόκληρους μήνες άσκηση σε έναν μεγαλύτερο δικηγόρο. Αν δεν ανήκεις στην κατηγορία εκείνων των τυχερών που έχουν γονείς ή κάποιο άλλο κοντινό συγγενή δικηγόρο, θα περάσεις από την ψυχοφθόρα διαδικασία των συνεντεύξεων προκειμένου να βρεις γραφείο να κάνεις την άσκησή σου.
Δεν θα σου πω ψέμματα: Οι δικηγόροι δεν φημίζονται για την συναδελφικότητά τους πόσο μάλλον όταν βρίσκονται σε θέση ισχύος γιατί μάντεψε, εσύ έχεις ανάγκη να κάνεις κάπου άσκηση.
Τα πράγματα ήταν δύσκολα προ κρίσης. Τώρα πια με τρίτο μνημόνιο, capital control, μείωση δικηγορικής ύλης, αναδουλειά φαντάζομαι ότι μιλάμε για πραγματική εργασιακή ζούγκλα.
Δεν θέλω να σε απογοητεύσω με το παρόν άρθρο αλλά θέλω να ξέρεις ότι δεν είσαι μόνος και ότι πρέπει να παλεύεις συνεχώς για να διατηρήσεις την αξιοπρέπειά σου. Είσαι ασκούμενος δικηγόρος. Ασκούμενος μεν, δικηγόρος δε. Αυτό σημαίνει ότι δεν έχεις μόνο υποχρεώσεις, έχεις και δικαιώματα. Πιο συγκεκριμένα, σύμφωνα με το άρθρο 35 του Κώδικα Λειτουργίας Δικηγορικού Λειτουργήματος: «Ο Δικηγόρος που δέχεται Ασκούμενο στο Γραφείο του έχει υποχρέωση:
α. Να δηλώσει τούτο με έγγραφό του προς τον λόγο.
β. Να καθοδηγεί τον Ασκούμενο στην άσκηση της Δικηγορίας.
γ. Να του αναθέτει τη μελέτη και το χειρισμό απλών στην αρχή και αργότερα σοβαρότερων υποθέσεων, να του παρέχει οδηγίες για το χειρισμό τους, να συζητεί μαζί του τα επιστημονικά και πρακτικά θέματα και γενικά να του παρέχει κάθε βοήθεια και συμπαράσταση.
δ. Να τον εφοδιάζει με εξουσιοδότηση όπου χρειάζεται για την αυτοτελή παράσταση του Ασκούμενου και να κάνει μαζί με αυτόν παραστάσεις στα Δικαστήρια (σε υποθέσεις του Ασκούμενου).
ε. Να του χορηγεί κάθε βεβαίωση που χρειάζεται για την άσκησή του ή για τη συμμετοχή του σ' εξετάσεις.
στ. Να συμπεριφέρεται προς τον Ασκούμενο με ευγένεια και κατανόηση και να μη θίγει με οποιοδήποτε τρόπο την προσωπικότητά του.
ζ. Να τον απασχολεί σε δικηγορικά καθήκοντα και όχι σε υπηρεσίες άσχετες με την δικηγορία.»
Αυτά ορίζει ο κώδικας. Στην πράξη θα ασχοληθείς με την «λάντζα». Δηλ. θα κάνεις αιτήσεις και θα παραλαμβάνεις πάσης φύσεως πιστοποιητικά, θα καταθέτεις αγωγές, θα «κρατάς» την υπόθεση όσο το αφεντικό σου,εε ο συνεργάτης σου, εε ο παρ’ω η άσκηση δικηγόρος είναι σε άλλο δικαστήριο ή πίνει καφέ και έχει εσένα για την χαμαλοδουλειά. Ακόμα και έτσι όμως, κάτι θα μάθεις. Θα εξοικειωθείς με τον χώρο των δικαστηρίων, θα μιλάς με γραμματείς και άλλους συναδέλφους, θα μάθεις πώς να κάνεις την δουλειά σου στο λιγότερο χρόνο και με τον λιγότερο κόπο αλλά κυρίως σωστά γιατί ξέρουμε και οι δύο πως αν κάτι στραβώσει εσύ θα ξαναπάς για να το διορθώσεις. Αυτά είναι όλα μέσα στο πρόγραμμα και πρέπει να τα κάνεις γιατί κάτι θα μάθεις π.χ. «κρατώντας μια υπόθεση» μέχρι να έρθει ο δικηγόρος, θα παρακολουθήσεις όλες τις προηγούμενες υποθέσεις και θα δεις πώς εφαρμόζονται στην πράξη κάποιες από τις διατάξεις της δικονομίας που διδάχθηκες στην σχολή. Μέσα στα καθήκοντά σου, όμως, ΔΕΝ είναι να πηγαίνεις στο καθαριστήριο τα ρούχα του αφεντικού, να κάνεις babysitting στα παιδιά του/της, να του αγοράζεις τα τζιν τόνικ του. Δεν είναι δουλειά σου να τα κάνεις αυτά. Είναι ντροπή του κάθε δικηγόρου-αφεντικού και μόνο να σου τα ζητάει αλλά και εσύ πάτα πόδι και υπερασπίσου την επαγγελματική και προσωπική σου αξιοπρέπεια. Έχε πάντα στο νου σου ότι σε ένα γραφείο που δεν σε σέβονται εξαρχής, δεν πρόκειται να σε σεβαστούν ούτε στην συνέχεια όσο καλός και φιλότιμος και αν αποδειχθείς.
Μείνε μακρυά από ανθρώπους που με συμπεριφορές τους σε θίγουν ως άνθρωπο και ως επαγγελματία ακόμα και αν δεν απευθύνονται αμέσως σε σένα. Π.χ. ένας δικηγόρος που αναφέρεται με υποτιμητικά και σεξιστικά σχόλια για τις γυναίκες συναδέλφους του ή τις γυναίκες δικαστές δεν πρόκειται να εκτιμήσει εσένα όσο έξυπνη,εργατική και φιλότιμη και αν είσαι. Ή ένας δικηγόρος που φέρεται αντισυναδελφικά και αντιδεοντολογικά αργά ή γρήγορα το ίδιο θα κάνει και σε σένα.
Όπως σου ξαναείπα, δεν είσαι μόνος. Μίλα για ό,τι σε προβληματίζει με φίλους σου ασκούμενους ή με άλλους δικηγόρους και οπλίσου με θάρρος και αισιοδοξία.
Καλή άσκηση!
* Γράφει η Ειρήνη Μαργαριτίνη, Δικηγόρος Πειραιώς.