Γράφει ο Άρης Μπόγιας*
Ο Henry Lehman, μετανάστης από τη Γερμανία, ανοίγει ένα μικρό κατάστημα γενικού εμπορίου στην Αλαμπάμα το 1844. Εξι χρόνια αργότερα, μπαίνουν στην εταιρία τα αδέλφια του Emanuel και Mayer και οι τρεις τους ιδρύουν το 1850 την επιχείρηση Lehman Brothers με έδρα στο Μοντγκόμερι. Το 2005 η Lehman Brothers επιτυγχάνει έσοδα ρεκόρ, τα υπό διαχείριση κεφάλαια αγγίζουν, επίσης, το ρεκόρ των 175 δισ. δολ. και το περιοδικό Euromoney την ανακηρύσσει την καλύτερη επενδυτική τράπεζα για το έτος. Το 2008 η Lehman Brothers ανακοινώνει τη 15η Σεπτεμβρίου τη χρεοκοπία της, μετά το «ναυάγιο» των συνομιλιών για πιθανή εξαγορά της και την απροθυμία της αμερικανικής κυβέρνησης να δαπανήσει δημόσιο χρήμα για μια πιθανή συμφωνία. Η τιμή της μετοχής κατρακυλά στα 21 σεντς.
Η χρεοκοπία της Lehman Brothers, οδήγησε στη χειρότερη χρηματοοικονομική κρίση μετά τη Μεγάλη Ύφεση. Κανείς δεν περίμενε τη Lehman Βrothers να καταρρεύσει, ωστόσο τα αίτια του θανάτου της ήταν πολλαπλά. Ο Tony Lomas της PricewaterhouseCoopers Accountants γνωρίζοντας ότι η αγορά του Λονδίνου θα άνοιγε στις 8 το πρωί φοβόταν για το χάος που θα προκαλείτο από την είδηση.Ακόμη και τώρα, ο ίδιος παραδέχεται ότι δεν μπορεί να πιστέψει, πως οι αμερικανικές αρχές άφησαν την Lehman Βrothers να καταρρεύσει , προκαλώντας ένα ντόμινο σε χρηματοπιστωτικές εταιρίες σε όλο τον κόσμο. Τα αποτελέσματα αυτής της κατάρρευσης και η παγκόσμια οικονομική κρίση η οποία άρχισε το 2008 και είναι γνωστή σε όλους.
Και ερχόμαστε αισίως στο έτος 2015.Στη χώρα προκηρυσσονται εκλογές μετα από την αδυναμία εκλογής Προέδρου της Δημοκρατίας.Για 14 μήνες ο ΣΥΡΙΖΑ είναι μπροστά στις δημοσκοπήσεις. Ο ΣΥΡΙΖΑ άσχετα με το πόσο ικανός ή φιλοευρωπαϊκός φανεί, δημιουργεί αβεβαιότητα στις αγορες. Ο φόβος ενός πιθανού Grexit (αποχώρηση της Ελλάδας απο το κοινό ευρωπαϊκό νόμισμα ή και από την ΕΕ) είναι πιθανός τώρα σύμφωνα με δημοσιεύματα και αναλύσεις διεθνών οικονομικών παραγόντων. Δυστυχώς δεν είμαστε στο 2012. Μπορεί από τη μία να έχουμε μια χώρα η οποία έχει παραλύσει απο τη συνεχόμενη λιτότητα, με την ανεργία συνεχώς να καλπάζει ανοδικά, αλλά έχουμε και μια πιο θωρακισμένη Ευρώπη από τον φόβο ενός πιθανού Grexit.
Εδώ όμως έρχεται η σύνδεση με τη Lehman Brothers. Όσο θωρακισμένη να θέλει να δείχνει η Ευρώπη σύμφωνα με δηλώσεις τις καγκελαρίου της Γερμανίας Α. Μέρκελ ακόμα και σήμερα ένα Grexit είναι μια κίνηση που γεμίζει αβεβαιότητα όπως σε ένα παιχνίδι πόκερ – μπορεί και να τα χάσεις όλα. Αυτό πίστευαν και τότε στις ΗΠΑ, ότι μια επενδυτική Τράπεζα δε θα δημιουργήσει ένα συνεχές ντόμινο στις διεθνείς χρηματοπιστωτικές αγορές και κανείς δε προέβλεπε ότι θα ξεσπάσει μια παγκόσμια οικονομική κρίση.
Οι ευρωπαϊκές πολιτικές των τελευταίων χρόνων δε θα μπορούν να χαρακτηριστούν σε καμία περίπτωση διορατικές, ικανές να προλάβουν ολέθριες εξελίξεις αλλα εξαιρετικά συντηρητικές. Σε κοινά ελληνικά, η Ευρώπη φοβάται, δε τολμά και πιθανότατα θα δράσει οπως δεν εδρασε και η αμερικάνικη κυβέρνηση το 2008 με την επενδυτική Τράπεζα. Η γηραια ήπειρος βρίσκεται σήμερα στην παρακμή της και δε φαίνεται να αναλαμβάνει τον θεσμικό της ρόλο. Αυτήν την απροθυμία την είδαμε και πρόσφατα και με την Κριμαία.
Επομένως σε ένα πιθανό σενάριο ανάδειξης μιας κυβέρνησης που δε θα προθυμοποιηθεί να συνεχίσει τις μεταρρυθμίσεις το ερώτημα είναι η Ευρώπη τι θα κάνει; Θα μέινει θεατής των εξελίξεων, θα αναθεωρήσει την πολιτική της λιτότητας, ή θα τζογάρει πετώντας ένα κράτος-μέλος της έξω απο το κοινό νόμισμα;
Κανένας όμως δε μπορεί να είναι σίγουρος. Ούτε η κυβέρνηση που υποστηρίζει ότι θα βρεθούμε σίγουρα σε ένα grexit, ούτε το Συριζα ότι θα βαράμε ζουρνάδες κι οι αγορές τσιφτετέλια. Κοιτώντας το νέο διεθνές οικονομικό σκηνικό: μια κατακερματισμένη Ευρώπη, μια Αμερική που αρχίζει να παρακμάζει και μια ασιατική αγορά η οποία σιγα-σιγά αναλαμβάνει πρωταγωνιστικό ρόλο στην παγκόσμια οικονομία, καταλαβαίνει πως μια Ευρώπη θα βγεί μπροστά. Μια Ευρώπη η οποία βοηθά τις μεταρρυθμίσεις, την δομική ανασυγκρότησης των χωρών της, την ανάπτυξη. Όχι μια Ευρώπης που τιμωρεί με λιτότητα και τζογάρει. Το διακύβευμα είναι αλλού και βρίσκεται στα χέρια της Ευρώπια πια δυστυχώς και όχι στα δικά μας. Θέλουμε περισσότερη Ευρώπη, αλλιώς σε αυτό το νέο παγκόσμιο οικονομικό status είμαστε καταδικασμένοι.
*Ο Άρης Μπόγιας είναι ασκούμενος Δικηγόρος Θεσσαλονίκης
